20 рд╡ीं рд╢рддी рдХे рд╣िंрджी рд▓ेрдЦрдХों рдкрд░ рдЧांрдзी рдЬी рдХा рдк्рд░рднाрд╡ : Mahatma Gandhi

Dr. Mulla Adam Ali
0

Hindi Lekhakon Par Mahatma Gandhi Ka Prabhav

Hindi Lekhakon Par Mahatma Gandhi Ka Prabhav

20 рд╡ीं рд╢рддी рдХे рд╣िंрджी рд▓ेрдЦрдХों рдкрд░ рдЧांрдзी рдЬी рдХा рдк्рд░рднाрд╡

рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧाँрдзी рдЬी рд╕्рд╡рднाрд╡рддः рдПрдХ рдоृрджुрднाрд╖ी, рд╕ौрдо्рдп, рд╕рд╣рдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рд╕िрдж्рдзाрди्рддрд╡ाрджी рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ рдеे, рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рднाрд░рдд-рднूрдоि рдХी рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиा рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЬीрд╡рди рд╕рдорд░्рдкिрдд рдХрд░ рджिрдпा рдеा। рдЧाँрдзी рдЬी рдиे рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों, рдЕрдкрдиे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡, рдЕрдкрдиी рднाрд╖ा, рдЕрдкрдиे рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों, рд╡िрд╢ेрд╖рдХрд░ рдЕрдкрдиे рднाрд╖рдгों рдПрд╡ं рд▓ेрдЦрди рдХे рд╕рд╢рдХ्рдд рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рджेрд╢рд╡ाрд╕िрдпों рдоें рдоूрд▓рддः рд▓ेрдЦрдХों, рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ों. рдкрдд्рд░рдХाрд░ों рдХे рдоाрдирд╕ рдоें рд╕рдд्рдп рдЕрд╣िंрд╕ा, рдк्рд░ेрдо рдПрдХрддा, рд╢ाрди्рддि- рд╕рджрднाрд╡рдиा рдЬाрдЧृрдд рдХिрдпे। рдЧाँрдзी рдЬी рдХा рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдоुрдЦ рд░ाрдЬрдирддिрдХ рд╕िрдж्рдзांрдд рдеा рд╕рд░्рд╡ोрджрдпी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рд╕्рдеाрдиा। рдЙрдирдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕рд░्рд╡ोрджрдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╡рд╣ рд╣ै, рдЬिрд╕рдХा рд╣рд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕рдм рдХी рднрд▓ाрдИ рдоें рдЕрдкрдиी рднрд▓ाрдИ рдоाрдирддा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХे рд▓िрдП рдЧांрдзी рдЬी рд░рдЪрдиाрдд्рдордХ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों рдХा рдкाрд▓рди рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдоाрдирддे рд╣ैं। рдЬिрд╕рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХ рдПрдХрддा, рдЕрд╕्рдкृрд╢्рдпрддा, рдордж्рдп рдиिрд╖ेрдз, рдЧ्рд░ाрдоोрдж्рдпोрдЧ рдХा рд╡िрдХाрд╕, рдЧाँрд╡ों рдХी рд╕рдлाрдИ рдоें рд╕ुрдзाрд░, рдмुрдиिрдпाрджी рд╢िрдХ्рд╖ा, рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рдоाрдирддा, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा, рдиाрд░ी рдХा рд╕рдо्рдоाрди рдЖрджि 'рд╕рд░्рд╡ोрджрдп' рдХे рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рд╣ैं। рдХिрд╕ी рднी рджेрд╢ рдХी рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХे рд▓िрдП рд╣ी рдирд╣ीं, рдЙрд╕рдХे рд╕ाрдоाрдЬिрдХ, рдЖрд░्рдеिрдХ рдПрд╡ं рдиैрддिрдХ рдЬीрд╡рди рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд▓िрдП рднी рд░рдЪрдиाрдд्рдордХ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों рдХा рдЕрдиुрдкाрд▓рди рдЕрдд्рдпंрдд рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै।

рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧाँрдзी рдЬी рдорд╣ाрди рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдирд╣ीं рдеे, рд▓ेрдХिрди рднाрд░рдд рдХे рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рднी рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░, рд╕рди् рдмीрд╕ рд╕े рдЪाрд▓ीрд╕ рддрдХ рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдПрд╡ं рдЕрдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд░ूрдк рд╕े рдЙрдирд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ुрдП। рдЙрдирдоें рд╕े рдХрдИ рдЧाँрдзी рдЬी рдХे рд╕ंрдкрд░्рдХ рдоें рдЖрдП। рдХрдИ рдиे рдЙрдирдХे рд░рдЪрдиाрдд्рдордХ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдоें 'рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рднाрд╖ा' рд╕ूрдд्рд░ рдпрд╣ рд╡ाрдХ्рдп рдЕрдкрдиाрдпा рдеा "рдЕрдЧрд░ рд╣рдоें рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдХी рдЖрдд्рдоा рд╕े рд╕рдЪ्рдЪा рдк्рд░ेрдо рд╣ै, рддो рд╣рдоें рдХрдо-рд╕े-рдХрдо рдЙрддрдиे рдорд╣ीрдиे рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрдиी рд╕ीрдЦрдиे рдоें рд▓рдЧाрдиे рд╣ी рдЪाрд╣िрдП рдЬिрддрдиे рд╡рд░्рд╖ рд╣рдордиे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рд╕ीрдЦрдиे рдоें рдмिрддाрдП рд╣ैं।'

рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдЧोрд░рдЦрдкुрд░ рдоें 1923 рдоें рдЧाँрдзी рдЬी рдХा рднाрд╖рдг рд╕ुрдирдХрд░ рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ुрдП рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे 23 рдмрд░рд╕ рдХी рдЕрдкрдиी рд╕рд░рдХाрд░ी рдиौрдХрд░ी рдЫोрдб़ рджी। рдлрд▓рддः рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЬрдЧрдд рдоें рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдмрдиे । рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХрд╡ि рдоैрдеिрд▓ी рд╢рд░рдг рдЧुрдк्рдд рдЬी рдиे рднी, рдЧाँрдзी рдЬी рдХे рднाрд╖ा рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ोрдХрд░, 'рдЙрдкेрдХ्рд╖िрддा рдЙрд░्рдоिрд▓ा' рд╕ाрдХेрдд рдХी рд░рдЪрдиा рдХे рдмाрд░े рдоें рдЧाँрдзी рдЬी рд╕े рдкрдд्рд░ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХिрдпे। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЧाँрдзी рдЬी рдХी рдк्рд░ेрд░рдгा рд╕े рднाрд░рддीрдп рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдмोрд▓рдЪाрд▓ рдХी рд╕рд░рд▓- рд╕рд╣рдЬ рднाрд╖ा, рдХрд╣ाрдиी рдФрд░ рдХрд╡िрддा рдХा рдоाрдз्рдпрдо рдмрдиी। рдкрд╣рд▓े рдЬो рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдФрд░ рдмोрдЭिрд▓ рдкंрдбिрддाрдК рднाрд╖ा рд▓िрдЦी рдЬाрддी рдеी. рд╡рд╣ рдПрдХ рддрд░рд╣ рд╕े рдХाрд▓рдмाрд╣्рдп рд╣ो рдЧрдИ।

рдпे рднी рдкрдв़ें; рд╡рд░्рддрдоाрди рджौрд░ рдоें рдЧांрдзी рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा

рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧाँрдзी рдЬी рдХा рдХрдерди рдеा рдХि рд╕рдоाрдЬ рдХे рд╡ंрдЪिрдд- рдоंрдЪिрдд рджрд▓िрдд-рд╢ोрд╖िрдд, рджрд░िрдж्рд░рдиाрд░ाрдпрдг рдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░ो рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХрдИ рдХाрд╡्рдп рдФрд░ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдЕрдиुрд╕ूрдЪिрдд рдЬाрддिрдпों рдФрд░ рдЕрдиुрд╕ूрдЪिрдд рдЬрдирдЬाрддिрдпों рдкрд░ рд▓िрдЦे рдЧрдП। рд╕рди рдмीрд╕ рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдЪाрд▓ीрд╕ рдХे рдмीрдЪ рдкрдЪाрд╕ों рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдЗрд╕ рджिрд╢ा рдоें рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рд╣ुрдП। рдоैрдеिрд▓ीрд╢рд░рдг рдЧुрдк्рдд рдХे 'рдХिрд╕ाрди' рдФрд░ 'рдЕрдЫूрдд' рдЦंрдбрдХाрд╡्рдп, рд░рд╡ीрди्рдж्рд░рдиाрде рдХी 'рдЪांрдбाрд▓िрдХा', рд╢рд░рддрдЪंрдж्рд░ рдЪрдЯрд░्рдЬीрдХा 'рдкрд▓्рд▓ी рд╕рдоाрдЬ' рдЗрд╕ी рдХोрдЯी рдХे рд╣ैं। рдЧाँрдзी рдЬी рдиे рд╕ेрд╡ा, рд╕ंрдпрдо рдПрд╡ं рдЕрд╣िंрд╕ा рдХा рдЬो рдкाрда рдкрдв़ाрдпा рдеा, рдЙрд╕ी рддрде्рдп рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдиाрдЯрдХ 'рдмрдХрд░ी' рд╢्рд░ी рд╕рд░्рд╡ेрд╢्рд╡рд░ рджрдпाрд▓ рд╕рдХ्рд╕ेрдиा рдХा рд╣ै। рд╢्рд░ी рдирд░ेंрдж्рд░ рдХोрд╣рд▓ी рдХा 'рд╢рдмुрдХ рдХी рд╣рдд्рдпा' рднी рдЗрд╕ी рдХोрдЯा рдХी рд╣ै। рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ों рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде, рджрдХ्рд╖िрдг рднाрд░рдд рдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ों рдоें рднी рдЧाँрдзी рдЬी рдХे рднाрд╖рдг рдХा рдЕрдж्рд╡िрддीрдп рдк्рд░рднाрд╡ рд░рд╣ा।

рдЧाँрдзी рдЬी рдХा рдХрдерди рдеा "рдЧाँрд╡ों рдХी рдУрд░ рдЪрд▓ो।" рд╡िрдХेंрдж्рд░ीрдХрд░рдг рдХे рдЗрд╕ рдиाрд░े рдХा рд╣ी рдк्рд░рднाрд╡ рдеा рдХि рд╣िрди्рджी рдоें 'рджेрд╣ाрддी рджुрдиिрдпा', 'рдЧोрджाрди' рдФрд░ 'рдоैрд▓ा рдЖंрдЪрд▓' рддрдХ, рдЧ्рд░ाрдо рдФрд░ рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдЬीрд╡рди рдХрд╣ाрдиिрдпों рдФрд░ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдХा рд╡िрд╖рдп рдмрдиा। рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧाँрдзी рдЬी рдХे рд╕िрдж्рдзांрддों рдХा рдк्рд░рднाрд╡ рдХेрд╡рд▓ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЖंрджोрд▓рди рдкрд░ рд╣ी рдирд╣ीं, рд╡िрд╢्рд╡рд╢ांрддि рдХे рд▓िрдП рдЕрд╣िंрд╕ा рдХी рдк्рд░ेрд░рдгा рджेрдиे рдоें рднी рдеा। рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдп рдХो рд▓ेрдХрд░ рдХрдИ рдХाрд╡्рдп рд╣िрди्рджी рдоें рд▓िрдЦे рдЧрдпे рдк्рд░ाрдпः рд╣рд░ рд╣िрди्рджी рднाрд╖ा- рднाрд╖ी рдк्рд░рджेрд╢ों рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЖंрджोрд▓рди рдХे рдиेрддाрдУं рдФрд░ рдк्рд░ेрдоिрдпों рдиे рдЖрдд्рдордХрдеाрдПँ рд▓िрдЦी рд╣ैं। рдЬिрд╕рдоें рдЧाँрдзी рдЬी рдХा рджेрд╢ рдХो рдПрдХ рд╕ूрдд्рд░ рдоें рдмाँрдз рд░рдЦрдиे рдХी рддреЬрдк рдХे рджрд░्рд╢рди рдоिрд▓рддे рд╣ैं। рд░ाрдЬेрди्рдж्рд░ рдк्рд░рд╕ाрдж рд╣ों рдпा рдЬрдпрдк्рд░рдХाрд╢ рдиाрд░ाрдпрдг, рдж्рд╡ाрд░िрдХा рдк्рд░рд╕ाрдж рд╣ों рдпा рд╕ेрда рдЧोрд╡िрди्рдж рджाрд╕, рд╕рднी рдоें 'рдПрдХ рдЬрдЧрдд' рдФрд░ 'рдоाрдирд╡-рдоाрдирд╡ рд╕рдм рд╣ैं рд╕рдоाрди' рдХी рднाрд╡рдиा рд╣ी рдоिрд▓рддी рд╣ै। рдЧाँрдзी рдЬी рдХे рдЬिрди рднाрд╖ा рд╡िрд╖рдпрдХ рд╡िрдЪाрд░ों рд╕े рднाрд░рддрд╡ाрд╕ी рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ुрдП, рдЙрдирдоें рдЙрди рд▓ेрдЦों рдХा рд╕्рдеाрди рдк्рд░рдоुрдЦ рдеा, рдЬो 'рдпंрдЧ рдЗंрдбिрдпा', 'рд╣рд░िрдЬрди рд╕ेрд╡рдХ', 'рд╣рд░िрдЬрди рдмंрдзु' рдЖрджि рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдП рдеे। рдЗрд╕рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдЧाँрдзी рдЬी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦी рдЧрдИ 'рдЗंрдбिрдпрди рд╣ोрдорд░ूрд▓', 'рд╣िрди्рджी рд╕्рд╡рд░ाрдЬ рдФрд░ рд╣ोрдорд░ूрд▓' рдЬैрд╕ी рдкुрд╕्рддрдХों рдФрд░ рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд╡िрднिрди्рди рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХे рдиाрдо рдкрд░ рд▓िрдЦे рдЧрдпे рдкрдд्рд░ों рдЖрджि рд╕े рднी рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ुрдП рдеे।

рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рдмाрдж рдХрдИ рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ों рдиे рдХрд╣ाрдиिрдпों, рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдФрд░ рдиाрдЯрдХों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЧाँрдзी рджрд░्рд╢рди рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╡िрднिрди्рди рд╡िрдЪाрд░ рд╡्рдпрдХ्рдд рдХिрдпे। рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ों рдиे рдЕрдкрдиे рдУрд░ рд╕े рд╕рдоाрдЬ рд╣िрдд рдХे рд▓िрдП рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рдХрд░рдиे рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпे рдФрд░ рдЗрд╕ рджिрд╢ा рдоें рдХाрдлी рд╣рдж рддрдХ рд╡े рд╕рдлрд▓ рд╣ुрдП। рдЧाँрдзी рдЬी рдиे рдЬिрд╕ рдоंрдЧрд▓ рднाрд░рдд рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рдХी рдеी, рдЙрд╕े рд╕्рд╡рд░्рдЧ рддुрд▓्рдп рдмрдиाрдиे рдоें рд╣рдоें рдЧाँрдзी рдЬी рдХी рдоूрд▓्рдп-рдорд░्рдпाрджाрдУं рдХो рдкाрд▓рди рдХрд░рдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै।

- рдЬे. рдХे. рдПрди. рдиाрдерди

рдпे рднी рдкрдв़ें; Gandhi Philosophy : Gandhi Darshan - рдЧांрдзी рджрд░्рд╢рди

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें

0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ
рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें (0)
To Top