рдХрдмीрд░ рдЬрдпंрддी рд╡िрд╢ेрд╖ : рд╕ंрдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा

Dr. Mulla Adam Ali
0

11 June 2025 Kabir Jayanti : Sant Sahitya Ki Prasangikta

Kabir Jayanti Sant Sahitya Ki Prasangikta

11 рдЬूрди 2025 рдХрдмीрд░ рдЬрдпंрддी рд╡िрд╢ेрд╖

рд╕ंрдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा

рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рд╕ाрдоाрди्рдп рд░ूрдк рд╕े рдиिрд░्рдЧुрдг рдиिрд░ाрдХाрд░ рдм्рд░рд╣्рдо рдХे рдЙрдкाрд╕рдХों рдХो рд╕рди्рдд рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рд╕рдЧुрди рд╕ाрдХाрд░ рдм्рд░рд╣्рдо рдХे рдЙрдкाрд╕рдХों рдХो рднрдХ्рдд рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдХेрд╡рд▓ рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рднेрдж рд╣ै। рд╕рди्рдд рднрдХ्рдд рдеे рдФрд░ рднрдХ्рдд рднी рд╕рди्рдд рдеे। рд╕рди्рдд рд╢рдм्рдж рдХा рд╢ाрдм्рджिрдХ рдЕрд░्рде рдмुрдж्рдзिрдоाрди, рдкрд╡िрдд्рд░ाрдд्рдоा рдФрд░ рдкрд░ोрдкрдХाрд░ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдоाрдиा рдЧрдпा рд╣ै। рднрдХ्рдд, рд╕ाрдзु, рдорд╣ाрдд्рдоा рд╕рднी рдЗрд╕ рдЕрд░्рде рдоें рд╕рди्рдд рд╣ी рд╣ै। рдкрд░рд╢ुрд░ाрдо рдЪрддुрд░्рд╡ेрджी рдЙрд╕рдХो рд╕рди्рдд рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдЬिрд╕рдиे рд╕рдд्рд░ूрдкी рдкрд░рдорддрдд्рд╡ рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░ рд▓िрдпा рд╣ो। рд╢्рд░ी рдкीрддाрдо्рдмрд░рджрдд्рдд рдмрдбрде्рд╡ाрд▓ рдиे рд╕рди्рдд рд╢рдм्рдж рдХी рд╡्рдпुрдд्рдкрдд्рддि рд╢ांрдд рд╢рдм्рдж рд╕े рдоाрдиी рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдХा рдЕрд░्рде рдиिрд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧ рдпा рд╡ैрд░ाрдЧी рдХिрдпा рд╣ै। рдЖрдЪाрд░्рдп рд╡िрдирдп рдоोрд╣рди рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЗрд╕рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рдЬो рдЖрдд्рдоोрди्рдирддि рд╕рд╣िрдд рдкрд░рдоाрдд्рдоा рдХे рдоिрд▓рди рднाрд╡ рдХो рд╕ाрдз्рдп рдоाрдирдХрд░ рд▓ोрдХрдоंрдЧрд▓ рдХी рдХाрдордиा рдХрд░рддा рд╣ै।

рдХрдмीрд░ рд╕рди्рдд рдХे рд▓рдХ्рд╖рдг рдмрддाрддे рд╣ुрдП рдХрд╣рддे рд╣ैं।

"рдиि, рдЦैрд░ी рдиिрд╣рдХाрдорддा рд╕ाрдИ рд╕ेрддी рдиेрд╣

рд╡िрд╖िрдпों рд╕ूँ рди्рдпाрд░ा рд░рд╣ै, рд╕рди्рддрди рдХे рдЕंрдЧ рдПрд╣।"

рддुрд▓рд╕ी рдиे рд╕рди्рддों рдХा рдЧुрдгрдЧाрдг рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЙрдирдХे рд▓рдХ्рд╖рдг рдмрддाрдП рд╣ैं-

'рд╕рд╡ рдХे рдордорддाрдд्рдпाрдЧ рдмрдЯोрд░ी। рдордордкрдж рдордиिрд╣ рдмाँрдз рд╡рд░ рдбोрд░ी।' рдкрд░рди्рддु рд╣िрди्рджी рдоें рд╕рди्рдд рд╕े рдЕрднिрдк्рд░ाрдп рдиिрд░्рдЧुрдгोрдкाрд╕рдХ рднрдХ्рдд рдХे рд▓िрдП рд░ूрдв рд╕ा рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рдЕрд░्рдеाрдд рд╕рди्рдд рд╡рд╣ рд╣ै рдЬो рдиिрд░्рдЧुрдг рдХा рдЙрдкाрд╕рдХ рд╣ो рдФрд░ рд╕рди्рдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╡рд╣ рд╣ै। рдЬिрдирдоें рдиिрд░्рдЧुрдгрдкंрдеी рдХрд╡िрдпों рдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдХा рд╕ंрдХрд▓рди рд╣ो। рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рд╕рди्рдд рдХाрд╡्рдп рдХрдмीрд░, рджाрджू, рдиाрдирдХ рдФрд░ рд╕ुрди्рджрд░рджाрд╕ рдЖрджि рдХे рдХाрд╡्рдп рдХो рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЬрдмрдХि рд╕ूрд░, рддुрд▓рд╕ी рдЖрджि рдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХो рднрдХ्рддि рдХाрд╡्рдп рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै।

рдПрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдкрдж्рдзрддि рдХे рд╕ाрдзрдХों рдФрд░ рдХрд╡िрдпों рдХे рд▓िрдП рд╕рди्рдд рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣рдоें рдХрдмीрд░ рд╕े рдХाрдлी рдкрд╣рд▓े рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдиिрд░्рдЧुрдгोрдкाрд╕рдХ рдХрд╡िрдпों рдХे рд▓िрдП рд╣ोрддा рд╣ुрдЖ рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдоें рд╡िрда्рдард▓ рдпा рд╡ाрд░рдХрд░ी рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рдХे рд╕ाрдзрдХों рдХो рд╕рди्рдд рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рд╕рди्рдд рдиाрдорджेрд╡, рд╕рди्рдд рдЬ्рдЮाрдиेрд╢्рд╡рд░, рд╕рди्рдд рддुрдХाрд░ाрдо, рд╕рди्рдд рдПрдХрдиाрде рдЖрджि рд╕рднी рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдеे। рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдоें рдорд╣ाрдиुрднाрд╡ рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рдиाрдордХ рдПрдХ рдиिрд░्рдЧुрдгोрдкाрд╕рдХ рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рдХा рднी рдХाрдлी рдк्рд░рднाрд╡ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рдХे рдк्рд░рд╡ृрдд्рддрдХ рд╕рди्рдд рдкुрдг्рдбрд▓िрдХ рдоाрдиे рдЬाрддे рд╣ैं। рдЬ्рдЮाрдиेрд╢्рд╡рд░, рдиाрдорджेрд╡, рдПрдХрдиाрде рдЖрджि рд╕рди्рдд рдХрд╡ि рдЗрд╕ी рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рдХे рдЕрдиुрдпाрдпी рдеे। рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдЗрди рд╕рди्рдд рдХрд╡िрдпों рдоें рдЕрдзिрдХांрд╢рдиे рд╣िрди्рджी рдоें рднी рдХрд╡िрддाрдПँ рд▓िрдЦी рдеी। рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдЬो рдиिрд░्рдЧुрдгोрдкाрд╕рдХ рд╕рди्рдд рдХाрд╡्рдп рдХी рдкрд░ंрдкрд░ा рдоिрд▓рддी рд╣ै рд╡рд╣ рдЗрд╕рдХे рдкूрд░्рд╡ рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдоें рдХाрдлी рдк्рд░рдЪाрд░ рдкा рдЪुрдХी рдеी рдФрд░ рдХрдмीрд░ рдЖрджि рдЙрд╕ी рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХी рд╕рд╢рдХ्рдд рдХрдб़ी рд╣ैं।

рдпे рднी рдкрдв़ें; Kabir Das : рдХрдмीрд░ рдХा рд╕ाрд░्рдердХ рдЪिंрддрди

рд╕рди्рдд рдХाрд╡्рдп рдХी рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рднी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ рдЖрдЬ рднी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рд╣ै, рдЖрдЬ рднी рдЙрд╕рдХा рдорд╣рдд्рд╡ рдЕрдХ्рд╖ुрдг рд╣ै। рдиिрд░्рдЧुрдг рдИрд╢्рд╡рд░ рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕, рдмрд╣ुрджेрд╡рд╡ाрдж рддрдеा рдЕрд╡рддाрд░рд╡ाрдж рдХा рд╡िрд░ोрдз, рдЬाрддि рдкाрддि рднेрдж-рднाрд╡ рдХा рд╡िрд░ोрдз, рд░ूрдв़िрдпों рдФрд░ рдЖрдбрдо्рдмрд░ों рдХा рд╡िрд░ोрдз, рд╕рдж्рдЧुрд░ु рдХा рдорд╣рдд्рд╡, рднрдЬрди рддрдеा рдиाрдорд╕्рдорд░рдг рдХो рдорд╣рдд्рд╡, рд▓ोрдХрд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХी рднाрд╡рдиा, рд░рд╣рд╕्рдпрд╡ाрдж, рд╢्рд░ृंрдЧाрд░ рд╡рд░्рдгрди рдЗрди рд╕рднी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдУं рдХो рдЬрд╡рд╣рдо рджेрдЦрддे рд╣ैं рддो рдЖрдЬ рднी рд╡рд╣ рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рд╣ै। рдиिрд░्рдЧुрдг рднрдХ्рддि рдХा рдоूрд▓ рддрдд्рд╡ рд╣ै рдиिрд░्рдЧुрдг рд╕рдЧुрдг рд╕े рдкрд░े рдЕрдиाрджि, рдЕрдирди्рдд, рдЕрдиाрдо рдм्рд░рд╣्рдо рдХा рдиाрдо рдЬрдп рд╕рди्рддों рдХा рдИрд╢्рд╡рд░ рдиिрд░्рдЧुрдг рдФрд░ рдПрдХ рд╣ै। рдПрдХ рддрд░рдл рд╡рд╣ рдЕрдж्рд╡ैрддрд╡ाрджी рдм्рд░рд╣्рдо рдФрд░ рд╕ूрдлिрдпों рдХे рдЦ़ुрджा рдХे рд╕рдоाрди рдЕрд░ूрдк рдЕрдиाрдо рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рдЖрджि рдмрдиा рд░рд╣рддा рд╣ै। рджूрд╕рд░ी рдФрд░ рдХрд╣ीं-рдХрд╣ीं рд╕рдЧुрдг рд░ूрдк рдХी рднी рдЭрд▓рдХ рджे рдЬाрддा। рд╕рди्рддों рдХा рдИрд╢्рд╡рд░ рд╕рджैрд╡ рдЙрдирдХे рд╣ृрджрдп рдоें рд╣ी рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рддा рд╣ै। рдХрдмीрд░ рдХा рдХрд╣рдиा рд╣ै рдЬैрд╕े рдХрд╕्рддुрд░ी рдоृрдЧ рдХी рдиाрднि рдоें рд░рд╣рддी рд╣ै। рдФрд░ рд╡рд╣ рд╡्рдпрд░्рде рд╣ी рдЙрд╕े рд╡рди рдоें рдвूंрдврдиे рдХे рд▓िрдП рднрдЯрдХрддा рдлिрд░рддा рд╣ै। рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рд░ाрдо рдШрдЯ-рдШрдЯ рд╡्рдпाрдкी рд╣ै рдЙрд╕े рдмाрд╣рд░ рдвूंрдврдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдирд╣ीं।

'рдиा рдоै рдорди्рджिрд░ рдиा рдоै рдорд╕्рдЬिрдж рдиा рдХाрд╡े рдХैрд▓ाрд╢ рдоें

рдоोрд╣े рдХрд╣ाँ рдвूंрдвे рдмंрджे

рдоैрддो рддेрд░े рдкाрд╕ рд╣ै।'

рд╕рднी рд╡рд░्рдгों рдФрд░ рдЬाрддिрдпों рдХे рд▓िрдП рд╡рд╣ рдиिрд░्рдЧुрдг рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдЬ्рдЮाрдирдЧрдо्рдп рд╣ै। рд╕рди्рддों рдХा рдпрд╣ рдм्рд░рд╣्рдо рд╕рдЧुрдг рдкрд░рдо рддрдд्рд╡ рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬो рд╕рди्рддों рдХी рдоौрд▓िрдХ рдЙрдж्рднाрд╡рдиा рд░рд╣ी рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдЗрд╕ рдиिрд░्рдЧुрдг рдиिрд░ाрдХाрд░ рдм्рд░рд╣्рдо рдХो рдиाрдо рджिрдпे рд╣ैं рдЬैрд╕े рд░ाрдо, рдХृрд╖्рдг, рдХेрд╢рд╡, рдЧोрдкाрд▓, рдХрд░ीрдо рдЖрджि। рд╕рди्рддों рдиे рдиाрдордЬрдк рдХो рд╕ाрдзрдиा рдХा рдЖрдзाрд░ рдоाрдиा рд╣ै। рдиाрдо рд╣ी рднрдХ्рддि рдФрд░ рдоुрдХ्рддि рдХा рджाрддा рд╣ै। рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдИрд╢्рд╡рд░-рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрдо рдФрд░ рдиाрдорд╕्рдорд░рдг рдХो рдкрд░рдоाрд╡рд╢्рдпрдХ рдоाрдиा рд╣ै।

"рдкोрдеी рдкрдвि рдкрдвि рдЬрдЧ рдоुрдЖ, рдкंрдбिрдд рднрдпा рди рдХोрдб

рдвाрдИ рдЖрдЦрд░ рдк्рд░ेрдо рдХा рдкрдвे рд╕ो рдкрдг्рдбिрдд рд╣ोрдИ।"

рд╕рди्рдд рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдХ्рд░ाрддिрдХाрд░ी рдеे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣рд░ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЕрди्рдпाрдп рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рд╣ै। рдЬाрддि рдкाрддि рдХी рд╡िрд╖рдорддा, рдзрдиी рдиिрд░्рдзрди рдХा рднेрдж, рдЫुрдЖрдЫुрдд, рд╣िрди्рджू рдоुрд╕рд▓рдоाрди рдоें рдкाрдпे рдЬाрдиेрд╡ाрд▓े рднेрджрднाрд╡ рдХी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЦुрд▓рдХрд░ рдиिрди्рджा рдХी рдеी рдФрд░ рдоाрдирд╡рдоाрдд्рд░ рдХो рд╕рдоाрди рдоाрдирдиे рдХी рдЖрд╡ाрдЬ рдЙрдаाрдИ рдеी। рдпे рд▓ोрдЧ рдПрдХ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдо рдоाрдирд╡ рдзрд░्рдо рдХे рдк्рд░рддिрд╖्рдаाрдкрдХ рдеे। рдЙрдирдХी рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдпрд╣ рдеा рдХि рдЬाрддि рдпा рдзрд░्рдо рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдХिрд╕ी рдХो рдЙँрдЪा рдпा рдиीрдЪा рдирд╣ीं рд╕рдордЭрдиा рдЪाрд╣िрдП। рд╕рдм рдЙрд╕ी рдПрдХ рдЦुрджा рдХे рдмंрджे рд╣ैं рдФрд░ рд╕рдм рдХो рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рднрдЬрди рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै-

"рдЬाрддि рдкांрддि рдкूрдЫे рдирд╣ीं рдХोрдИ

рд╣рд░ि рдХो рднрдЬे рд╕ो рд╣рд░ि рдХा рд╣ोрдИ।" - рдХрдмीрд░

рдк्рд░ाрдпः рд╕рднी рд╕рди्рдд рдХрд╡िрдпों рдиे рд░ूрдвिрдпों, рдоिрде्рдпा рдЖрдбрдо्рдмрд░ों рдФрд░ рдЕрди्рдзрд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ों рдХी рдХрдЯू рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдХी рд╣ै। рдЙрдирдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рднрдХ्рддि рдЖрдбрдо्рдмрд░рд╡िрд╣ीрди рд╣ोрддी рд╣ै। рд╕ाрдзрдиा рдоाрд░्рдЧ рдХो рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдПрд╡ं рд╕рд░рд▓ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рдоें рд╣ी рд╕рди्рдд рдордд рдХी рд╕ाрд░्рдердХрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдХाрд░рдг рд╕рди्рддों рдХा рд╕िрдж्рдзों рдФрд░ рдиाрдердкрдеिрдпों рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ोрдиा рд╣ै। рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдоूрд░्рддिрдкूрдЬा, рдзрд░्рдо рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдХी рдЬाрдиेрд╡ाрд▓ी рд╣िंрд╕ा, рддीрд░्рде, рд╡्рд░рдд, рд░ोрдЬा, рд╣рдЬ рдЖрджि рд╡िрдзि-рд╡िрдзाрдиों, рдмाрд╣्рдп рдЖрдбрдо्рдмрд░ों рдЖрджि рдХा рдбрдЯрдХрд░ рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рд╣ै। рд╕рди्рдд рдХрдмीрд░рджाрд╕ рдПрдХ рдФрд░ рдкंрдбिрддों рдХो рдЦрд░ी рдЦोрдЯी рд╕ुрдиाрддे рдеे рддो рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдоुрд▓्рд▓ाрдУं рдХी рдХрдЯु рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдХрд░рддे рдеे। рдПрдХ рдУрд░ рдорди्рджिрд░ рддрдеा рддीрд░्рдеाрдЯрди рдЖрджि рдХी рдиिрд╕्рд╕ाрд░рддा рдмрддाрддे рд╣ैं рддो рджुрд╕рд░ी рдФрд░ рдорд╕्рдЬिрдж рдФрд░ рд╣рдЬ्рдЬ-рдирдоाрдЬ рдХी рдиिрд░рд░्рдердХрддा рд╕िрдж्рдз рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╡े рдХрд╣рддे рд╣ैं.

рдЕрд░े рдЗрди рджोрдКрди рд░ाрд╣ рди рдкाрдИ

рд╣िрди्рджुрди рдХी рд╣िрди्рджुрдЖрдИ рджेрдЦी рддुрд░рдХрди рдХी рддुрдХाрдИ।

рдбॉ. рд╢िрд╡рджाрди рд╕िंрд╣ рдЪौрд╣ाрди рдХे рд╢рдм्рджों рдоें 'рдпрд╣ рдХрд╣рдХрд░ рдХि рд╕ाрдИ рдХे рд╕рдм рдЬीрд╡ рд╣ैं рдХीрд░ी рдХुंрдЬрд░ рджोрдп' рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоाрдирд╡ рдоाрдд्рд░ рдХी рд╕рдоाрдирддा рдХा рд╕िрдж्рдзांрдд рдк्рд░рдЪाрд░िрдд рдХिрдпा рдФрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЙрдкाрд╕рдиा рдХे рд▓िрдП рд╕рдмрдХे рд▓िрдП рд╕рдоाрди рдЕрдзिрдХाрд░ рдХी рдоांрдЧ рдХी। рдХрдИ рдЬрдЧрд╣ рдХрдмीрд░ рдиे рдмрдб़े рд╣ी рдХрдбे рд╢рдм्рджों рдоें рдЗрди рдЖрдбрдо्рдмрд░ों рдФрд░ рдЕрди्рдзрд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ों рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рд╣ै। рд╕рди्рдд рдХाрд╡्рдп рдХा рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рддрдд्рд╡ рд╣ै рд╡े рдоाрдирд╡ рдХो рдПрдХ рдРрд╕े рд╡िрд╢्рд╡рд╡्рдпाрдкी рдзрд░्рдо рдХे рд╕ूрдд्рд░ों рдоें рдиिрдмрдж्рдз рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рдеे рдЬрд╣ां рдЬाрддि, рдзрд░्рдо, рд╡рд░्рдЧ рдФрд░ рд╡рд░्рдг рд╕рдо्рдмрди्рдзि рднेрдж рди рд╣ो। рд╕ाрдзрдиा рдХा рдпрд╣ рдж्рд╡ाрд░ рд╕рдмрдХे рд▓िрдП рдЦुрд▓ा рдеा।

рд╕рди्рдд рдХाрд╡्рдп рдХी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢ेрд╖рддा рд╣ै рд▓ोрдХ рдХрд▓्рдпाрдг рдХी рдЙрдд्рдХрдЯ рднाрд╡рдиा । рд╕рди्рдд рдХрд╡ि рд╣िрди्рджुрдУं рдоें рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╡िрднिрди्рди рдордд рдорддाрди्рддрд░ों рдХो рджूрд░ рдХрд░ рд╣िрди्рджू рдоुрд╕्рд▓िрдо рд╡िрдж्рд╡ेрд╖, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рдзाрд░्рдоिрдХ рдХुрд░ीрддिрдпों рдХो рджूрд░ рдХрд░ рдПрдХ рдРрд╕ी рдЙрдкाрд╕рдиा рдкрдж्рдзрддि рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдпрдд्рдирд╢ीрд▓ рдеे рдЬिрд╕े рд╕рдоाрдЬ рдХा рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдмिрдиा рдХिрд╕ी рд╕ंрдХोрдЪ рдХे рдЕрдкрдиा рд╕рдХे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиी рднрдХ्рддि рдХो рдРрд╕ा рд░ूрдк рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдеा рдЬो рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рди рд░рд╣рдХрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЙрдкाрд╕рдиा рдХा рд░ूрдк рд╣ी рдЕрдзिрдХ рд░рд╣ा рд╣ै।

рдпे рднी рдкрдв़ें; UGC NET HINDI SAHITYA MCQ Quiz 6 : Kabirdas Ke Pad

рд╕рди्рдд рдХाрд╡्рдп рдХा рдк्рд░ेрд░рдгा рд╕्рдд्рд░ोрдд рдеा рд╕ाрдоाрди्рдп рдоाрдирд╡ рдХा рд╣िрдд рд╕ाрдзрди। рд╕рди्рдд рдХрд╡िрдпों рдиे рд╕рдоाрдЬ рдХрд▓्рдпाрдг рдХा рдоाрд░्рдЧ рдЕрдкрдиाрдпा। рдЬीрд╡рди рдХे рд╡िрднिрди्рди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рд╢ोрд╖िрдд рдФрд░ рдк्рд░рддाрдбिрдд рдоाрдирд╡ рдХी рдк्рд░рд╡ृрдд्рддिрдпों рдФрд░ рднाрд╡рдиाрдУं рдХा рдпрдеाрд░्рде рдЪिрдд्рд░рдг рдХिрдпा рд╣ै । рд╕рди्рдд рдХाрд╡्рдп рд╕рд░्рд╡рдЬрди рдХी рдоंрдЧрд▓рднाрд╡рдиा рдХрд░рдиेрд╡ाрд▓े рднрдХ्рддों рдХे рд╕рд░рд▓ рд╣ृрджрдп рдХी рд╕рд╣рдЬ рдЕрдиुрднूрддि рдХा рдЪिрдд्рд░рдг рд╣ै। рдпрд╣ рд╡рд╣ рдк्рд░рдХाрд╢ рд╕्рддрдо्рдн рд╣ै рдЬो рдиिрд░ाрд╢ा, рдк्рд░рддिрд╢ोрдз рдФрд░ рдк्рд░рддिрд╣िंрд╕ा рдХे рдЕрди्рдзрдХाрд░ рдоें рднрдЯрдХрддे рд╣ुрдП рдоाрдирд╡ рд╕рдоाрдЬ рдХो рд╢рддाрдм्рджिрдУं рд╕े рдк्рд░рдХाрд╢ рджे рд░рд╣ा рд╣ै рдФрд░ рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рднी рдоाрд░्рдЧ рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХрд░рддा рд░рд╣ेрдЧा। рд╕рди्рдд рдХाрд╡्рдп рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рдеा рд╕ाрдоाрди्рдп рдЕрд╢िрдХ्рд╖िрдд рдЬрдирддा рдоें рд╕рдд्рдп рдХा рдиिрд░ुрдкрди рдХрд░рдиा, рдХрд░рдиी рдХрдердиी рдХे рддाрд░рддрдо्рдп рдкрд░ рдмрд▓ рджेрдиा рддрдеा рдиाрдо рдХे рдоाрдзुрд░्рдп рдХो рдЬрдирддा рддрдХ рдкрд╣ुंрдЪाрдиा। рд╕рди्рддों рдХा рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рд╕рдЪ्рдЪे рдЕрд░्рдеों рдоें рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдеा рдЙрдирдХा рдоाрдирд╕ рд╕्рд╡рдЪ्рдЫ рдеा। рдиिрд░्рдЧुрдг рдХाрд╡्рдп рдЖрдЪрд░рдг рдХी рдкрд╡िрдд्рд░рддा рдХा рд╕ंрджेрд╢ рд▓ेрдХрд░ рдЬрдирддा рдХे рд╕ाрдордиे рдЖрдпा рд╣ै।

рд╕рди्рдд рдХрдмीрд░ рдХे рд▓िрдП рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ा рд╕рдд्рдп рдоाрдирд╡ рд╣ै। рд╡े рдоाрдирд╡ рдХी рдЕрд╡рд╣ेрд▓рдиा рд╕рд╣рди рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрддे। рдХрдмीрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЕंрд╢ рд╡рд╣ी рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рднेрджрднाрд╡ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЕрди्рдпाрдп рдХे рд╡िрд░ोрдз рдоें рдЕрдкрдиी рдЖрд╡ाрдЬ рдХो рдкूрд░ी рд╢рдХ्рддि рдФрд░ рджृрдв़рддा рдХे рд╕ाрде рдЙрдаाрдпा рд╣ै। рд╡рд╣ рдЙрди рд╕рднी рдмाрддों рдкрд░ рдЪाрд╣े рдзाрд░्рдоिрдХ рд╣ो рдпा рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдХрд╕рдХрд░ рдЖрдШाрдд рдХрд░рддे рдеे рдЬो рдХिрд╕ी рднी рд░ूрдк рдоें рд╡рд░्рдЧ рднेрдж рд╡рд░्рдг рднेрдж рдХी рднाрд╡рдиा рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрддी рд╣ै। рдорди्рджिрд░, рдорд╕्рдЬिрджों рдоें рдЬो рдЖрдбрдо्рдмрд░ рдФрд░ рдкाрдЦंрдб рд╣ै рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЙрд╕рдХा рдХрдаोрд░ рдФрд░ рдХрдЯू рд╢рдм्рджों рдоें рддिрд░рд╕्рдХाрд░ рдХिрдпा рд╣ै। рдзрдиी рдиिрд░्рдзрди рдХे рднेрдж рднाрд╡ рдХो рд╡े рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдирд╣ीं рдХрд░рддे । рдЙрдирдХे рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдиिрд░्рдзрди рд╡рд╣ी рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рд╣ृрджрдп рдоें рд░ाрдо рдирд╣ीं ।

рдиिрд░рдзрди рд╕рд░рдзрди рджोрдиो рднाрдИ । рдк्рд░рднु рдХी рдХрд▓ा рди рдоेрдЯी рдЬाрдИ, рдХрд╣ी рдХрдмीрд░ рдиिрд░рдзрди рд╣ै рд╕ोрдИ।

рдЬाрдХे рд╣िрд░ рд╣ै рд░ाрдо рди рд╣ोрдИ। рдпрд╣ рдХрдмीрд░ рдХे рд╡िрдЪाрд░ рдЖрдЬ рднी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рд╣ै।

рдХрдмीрд░ рдХे рдЗрд╕ी рд▓ोрдХрдХрд▓्рдпाрдг рдХे рдХाрд░рдг рдЖрд▓ोрдЪрдХों рдиे рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиे рдпुрдЧ рдХा рдЧांрдзी рдХрд╣ा рд╣ै। рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЧांрдзी рдФрд░ рдиेрд╣рд░ू рдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдпुрдЧ-рдиिрд░्рдоाрддाрдУं рдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд░рд╣ा рд╣ै, рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХрдмीрд░ рдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рднी рдпुрдЧрдиिрд░्рдоाрддा рдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╣ै। рдпुрдЧ рдиिрд░्рдоाрддाрдУं рдж्рд╡ाрд░ा рд░рдЪिрдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рд╡्рдпाрдк्рдд рд▓ोрдХ рдХрд▓्рдпाрдг рдХी рднाрд╡рдиा рд╣ी рдЙрд╕े рд╕्рдкृрд╣рдгीрдп рдмрдиा рджेрддी рд╣ै।

рдбॉ. рд╣рдЬाрд░ीрдк्рд░рд╕ाрдж рдж्рд╡िрд╡ेрджीрдЬी рдХрдмीрд░ рдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рд▓िрдЦрддे рд╣ैं- 'рд╡े рд╕िрд░ рд╕े рдкैрд░ рддрдХ рдорд╕्рддрдоौрд▓ा, рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╕े рдлрдХ्рдХрдб, рдЖрджрдд рд╕े рдЕрдХ्рдЦрдб, рднрдХ्рдд рдХे рд╕ाрдордиे рдиिрд░ीрд╣, рдзूрд░्рдд рднेрд╖рдзाрд░ी рдХे рдЖрдЧे рдк्рд░рдЪंрдб, рджिрд▓ рдХे рд╕ाрдл рджिрдоाрдЧ рдХे рджुрд░ुрд╕्рдд рднीрддрд░ рд╕े рдХोрдорд▓, рдмाрд╣рд░ рд╕े рдХрдаोрд░, рдЬрди्рдо рд╕े рдЕрд╕्рдкृрд╢्рдп, рдХрд░्рдо рд╕े рд╡ंрджрдиीрдп рд╣ै। рдпुрдЧाрд╡рддाрд░ рдХी рд╢рдХ्рддि рдФрд░ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд▓ेрдХрд░ рд╡े рдкैрджा рд╣ुрдП рдеे рдФрд░ рдпुрдЧ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддрдХ рдХी рджृрдврддा рдЙрдирдоें рд╡рд░्рддрдоाрди рдеी рдЗрд╕рд▓िрдП рд╡ рдпुрдЧ рдк्рд░рд╡рд░्рддрди рдХрд░ рд╕рдХे।'

рдЬрдирдоाрдирд╕ рдХा рд╕рди्рддाрдк рджूрд░ рдХрд░рдиेрд╡ाрд▓ी рд╕рди्рддों рдХी рдкीрдпुрд╖- рд╡рд░्рдгी рд╡ाрдгी рдХा рдордз्рдпрдпुрдЧीрди рд╕рдоाрдЬ рдкрд░ рд╡्рдпाрдкрдХ рдк्рд░рднाрд╡ рдкрдбा । рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рдРрд╕े рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╣ै, рд╕рди्рддों рдХे рдХृрддिрдд्рд╡, рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдФрд░ рдЙрдкрджेрд╢ों рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ोрдХрд░ рдХрдИ рд╢ाрд╕рдХ рд╕्рд╡рдпं рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдЖрдпे рдпा рдЙрди्рд╣ें рд╕рди्рдоाрдирд╕рд╣िрдд рдЖрдорди्рдд्рд░िрдд рдХिрдпा। рдХрдмीрд░рджाрд╕ рдФрд░ рдиाрдирдХ рдЬैрд╕े рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕рди्рддों рдиे рд╣ी рдирд╣ीं рдЙрдирдХे рдЕрдиुрдпाрдпिрдпों рдиे рднी рдЕрдкрдиे-рдЕрдкрдиे рд╕рдордп рдХी рдЬрдирддा рдХो рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा। рд╕рди्рддों рдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдХा рдк्рд░рднाрд╡ рд╣िрди्рджुрдУं рдФрд░ рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдкрд░ рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдкрдб़ा। рдЖрдЬ рдХे рд╡рд░्рдЧ рд╡िрдж्рд╡ेрд╖ рд╕े рдЧ्рд░рд╕्рдд рдФрд░ рдд्рд░рд╕्рдд рд╡िрд╢्рд╡ рдХो рдХрд╡ीрд░ рдХी рдШोрд╖рдгा рд╕ाрдИ рдХे рд╕рдм рдЬीрд╡ рд╣ै, рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕рдордп рддрдеा рдк्рд░ेрдо рдФрд░ рд╢ांрддिрдкूрд░्рдг рдЬीрд╡рди рдЬीрдиे рдХा рдЖрд╢ाрдордп рд╕ंрдХेрдд рджे рд░рд╣ी рд╣ै। рдордз्рдпрдпुрдЧ рдХे рдЧрд╣рди рдХुрд╣ाрд╕ें рдоें рдХрдмीрд░ рдХी рд╡ाрдгी рдиे рдЕрдорд░ рдЖрд▓ोрдХрдХा рдХाрдо рдХिрдпा рдФрд░ рдЖрдЬ рдХा рдЗंрд╕ाрди рднी рдЗрд╕рд╕े рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рдк्рд░рдХाрд╢ рдкाрддा рд╣ै।

рдпे рднी рдкрдв़ें; Kabir Amritwani : рд╕ंрд╕ाрд░ рдХा рд╕рдмрд╕े рдЦूрдмрд╕ूрд░рдд рджोрд╣ा - рдХрдмीрд░ा рдЦрдб़ा рдмाрдЬ़ाрд░ рдоें рдоांрдЧे рд╕рдмрдХी рдЦैрд░

рд╕рди्рдд рдХाрд╡्рдп рд╕ाрдоाрдЬिрдХ, рдзाрд░्рдоिрдХ, рд░ाрдЬрдиिрддीрдХ рддрдеा рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЕрдд्рдпंрдд рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдмрди рдкрдб़ा рд╣ै। рд╕рди्рдд рдХрд╡िрдпों рдиे рдзрд░्рдо рдХा рдРрд╕ा рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ, рдиिрд╢्рдЫрд▓, рд╡्рдпाрдкрд╣ाрд░िрдХ рддрдеा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕рдордп рд░ूрдк рдЬрди рднाрд╖ा рдоें рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рдХिрдпा рдЬो рдХि рд╡िрд╢्рд╡рдзрд░्рдо рд╡рди рдЧрдпा рдФрд░ рдЖрдЬ рднी рдЬрди рдЬीрд╡рди рдоें рдкुрдиः рдЬाрдЧрд░рдг рдХा рдкाрд╡рди рд╕ंрджेрд╢ рджे рд░рд╣ा рд╣ै। рд╕рди्рдд рдХрд╡िрдпों рдиे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХो рд╕рдд्рдп, рд╕ौंрджрд░्рдп рдФрд░ рд╢िрд╡ рд╕े рд╕ंрдкрди्рди рдХिрдпा рд╣ै। рд╕рди्рдд рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рд╡िрд╢्рд╡ рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рд╣ैं рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рдзрд░्рдо рд╡िрд╢्рд╡рдзрд░्рдо рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕ рд╡िрд╢्рд╡рдзрд░्рдо рдХा рдоूрд▓ाрдзाрд░ рд╣ै рд╣ृрджрдп рдХी рдкрд╡िрдд्рд░рддा।

- рдк्рд░ा. рдбॉ. рдХांрдЪрдиा рдмाрд╣ेрддी

рд╕рди्рджрд░्рдн рдЧ्рд░ंрде :

1) рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп : рдпुрдЧ рдФрд░ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддिрдпाँ рдбॉ. рд╢िрд╡рдХुрдоाрд░ - рд╢рд░्рдоा

2) рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдбॉ. рдирд░ेंрдж्рд░

3) рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдк्рд░рд╡ृрдд्рддिрдпाँ рдбॉ. рдЬрдпрдХिрд╢рди рдк्рд░рд╕ाрдж -

4) рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рд╡िрд╡ेрдЪрдиाрдд्рдордХ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд░ाрдЬрдиाрде рд╢рд░्рдоा

рдпे рднी рдкрдв़ें; Kabir Ke Dohe : рд╕ंрдд рдХрдмीрд░ рджाрд╕ рдЬी рдХे 10 рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рджोрд╣े рдЕрд░्рде рд╕рд╣िрдд

рдХрдмीрд░ рдЬрдпंрддी 2025, рд╕ंрдд рдХрдмीрд░ рдЬрдпंрддी, рд╕ंрдд рдХрдмीрд░рджाрд╕ рдЬрдпंрддी, рд╕ंрдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рд╕ंрдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा, рд╡рд░्рддрдоाрди рдкрд░िрджृрд╢्рдп рдоें рд╕ंрдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा, рд╕ंрдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा рдХ्рдпा рд╣ै?, рд╕рдордХाрд▓ीрди рдЬीрд╡рди рдоें рд╕ंрдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा, рд╣िрди्рджी рд╕рди्рдд рдХрд╡िрдпों рдХी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЪेрддрдиा, рдХрдмीрд░ рдХे рдХाрд╡्рдп рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा, рдХрдмीрд░ рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा: рд╡рд░्рддрдоाрди рд╕ंрджрд░्рдн, рд╕ंрдд рдХाрд╡्рдп рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा: рдХрдмीрд░ рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें , рд╡рд░्рддрдоाрди рдкрд░िрдк्рд░ेрдХ्рд╖्рдп рдоें рд╕ंрдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा, рднूрдордг्рдбрд▓ीрдХрд░рдг рдХे рджौрд░ рдоें рд╕рди्рдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा।

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें

0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ
рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें (0)
To Top