Devanagari Lipi : Ek Vyapak Drustikon
рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि : рдПрдХ рд╡्рдпाрдкрдХ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг
рднाрд╖ा рд╡िрдЪाрд░ों рдХी рд╕ंрд╡ाрд╣िрдХा рд╣ै, рдЬрдмрдХि рд▓िрдкि рднाрд╖ा рдХा рд▓िрдЦिрдд рдПрд╡ं рдоूрд░्рдд рд░ूрдк рд╣ै। рд╡рд░्рдгрдоाрд▓ा рдФрд░ рдЙрд╕рдоें рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рдз्рд╡рдиिрдпों рдХी рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा, рд╕ांрдХेрддिрдХ рдЪिрди्рд╣ рдЖрджि рдХो рдЕंрдХिрдд рдХрд░рдиा рд╣ी рд▓िрдкि рдХा рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░्рдп рд╣ै। рднाрд░рддीрдп рд▓िрдкिрдпों рдФрд░ рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХे рд╕्рд░ोрдд рдЕрди्рд╡ेрд╖рдг рдХे рддीрди рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕्рд░ोрдд рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЬिрдирдоें рдоोрд╣рдирдЬोрджрдб़ों рд▓िрдкि рдЦрд░ोрд╖्рдаी рд▓िрдкि рдм्рд░ाрд╣्рдоी рд▓िрдкि, рдкूрд░्рд╡ рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░ рдПрд╡ं рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рднाрд╖ा рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╡िрднाрдЧ рд▓рдЦрдирдК рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдиे рдпрд╣ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рд╣ै рдХि рдм्рд░ाрд╣्рдоी рдпा рдж्рд░рд╡िрдб рд▓िрдкि рд╕े рдЗрд╕े рдЬोрдб़рдиा рди्рдпाрдпрд╕ंрдЧрдд рдирд╣ीं рд╣ै рдЕрдкिрддु рдоोрд╣рдирдЬोрджрдб़ों рдХी рд▓िрдкि рдЪिрдд्рд░ाрдд्рдордХ рдФрд░ рдз्рд╡рди्рдпाрдд्рдордХ рд▓िрдкिрдпों рдХा рдоिрд╢्рд░िрдд рд░ूрдк рд╣ै। рдбॉреж рд╕ुрдиीрддि рдХुрдоाрд░ рдЪैрдЯрд░्рдЬी, рдбॉреж рд░ाрдЬрд╡рд▓ि рдкाрдг्рдбेрдп рдПрд╡ं рдЧौрд░ीрд╢ंрдХрд░ рд╣ीрд░ाрдиंрдж рдУрдЭा рдЖрджि рдиे рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХा рдоोрд╣рдирдЬोрджрдбों рдХी рд▓िрдкि рд╕े рд╕рдо्рдмंрдз рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рд╣ै। рдмрд╣ुрдд рд╕े рдЕрди्рдп рдордд рднी рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдЕंрддрдд рдм्рд░ाрд╣्рдоी рд▓िрдкि рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рдЕрди्рдп рднाрд░рддीрдп рд▓िрдкिрдпों рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХा рдХ्рд░рдо рднी рд╕ाрдордиे рдЖрдпा, рдФрд░ рдЗрд╕े "рджेрд╡ рддुрд▓्рдпрдо् рдиाрдЧрд░ं рд╡ैрджрд░्рдЧा рдпा рджрджाрддि рд╕ा рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी' рдоाрдирдХрд░ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा।
рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХा рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рд░ूрдк рд╕ाрддрд╡ीं рд╢рддी рд╕े рдЖрд░ंрдн рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдоें рд▓िрдЦा рд╕рд░्рд╡рдк्рд░ाрдЪीрди рд▓ेрдЦ рд╕рдоंрдЧрдв़ рдХा рд╣ै рдЬो 724 рдИреж рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдХूрдЯ рд░ाрдЬा рджंрддिрджुрд░्рдЧ рдХे рдХाрд▓ рдоें рд▓िрдЦा рдЧрдпा рдеा। рдХुрдЫ рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдиे рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХा рдкूрд░्рдг рд╡िрдХाрд╕ 8рд╡ीं рд╕े 10рд╡ीं рд╢рддी рдХे рдмीрдЪ рдоाрдиा рд╣ै। рдЧ्рдпाрд░рд╣рд╡ीं рд╢рддी рддрдХ рдЖрддे-рдЬाрддे рдкूрд░्рдг рдЙрдд्рддрд░ рднाрд░рдд рдоें рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ोрдиे рд▓рдЧा। рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдЕрд▓ाрдЙрдж्рджीрди рддрдеा рд╢ेрд░рд╢ाрд╣ рдХे рд╕िрдХ्рдХों рдкрд░ рднी рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдбॉреж рдЬ्рдЮाрдирд╢ंрдХрд░ рдкाрдг्рдбे рдЬी рдХे рд▓ेрдЦ рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдФрд░ рдЙрд╕рдХी рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХрддा рдоें рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХे рд╡рд░्рдгों рдкрд░ рдк्рд░ाрд░ंрдн рдоें рд╢िрд░ोрд░ेрдЦा рдирд╣ीं рдеी। рдЕ. рдз. рдк. рдо. рд╖, рд╕ рдХे рд╕िрд░ рджो рднाрдЧों рдоें рдмंрдЯे рдеे। рдЧ्рдпाрд░рд╣рд╡ी рд╢рддाрдм्рджी рдоें рдЗрд╕рдХा рдкрд░्рдпाрдк्рдд рд╡िрдХाрд╕ рд╣ुрдЖ। рдмाрд░рд╣рд╡ीं рд╢рддी рддрдХ рдЖрддे-рдЖрддे рдпрд╣ рдЗрддрдиी рд╡िрдХрд╕िрдд рдЧрдИ рдХि рдЖрдзुрдиिрдХ рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд╕े рд╕ाрдо्рдп рд░рдЦрдиे рд▓рдЧी рдеी рдХिрди्рддु рдлिрд░ рднी рдЗ рдФрд░ рдк рдХी рдЖрдХृрддि рдкुрд░ाрдиी рд╣ी рдеी। рджрд╕рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХे рддो рдЕрдиेрдХ рд╡рд░्рдг рдЖрдзुрдиिрдХ рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд╡ो рд╡рд░्рдгों рд╕े рдмрд╣ुрдд рднिрди्рди рдеे. рдЙрджाрд╣рд░рдгाрд░्рде рдЖрдзुрдиिрдХ рдЗ рдкрд╣рд▓े рдоें рдЕंрдХिрдд рд╣ोрддी рдеी। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЕрди्рдп рдЕрдиेрдХ рд╡рд░्рдгों рдХे рдЖрдЬ рд╕े рднिрди्рди рд░ूрдк рд╣ोрддे рдеे।
рдЖрдЪाрд░्рдп рд╡िрдиोрдмा рднाрд╡े рдЬी рдиे рдХрднी рдХрд╣ा рдеा рдХि рд╡рд╕ुрдзैрд╡ рдХुрдЯुрдо्рдмрдХрдо рдХी рднाрд╡рдиा рдХो рдЕрдЧрд░ рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд░ूрдк рдоें рд▓ाрдиा рд╣ै рддो рд╕ाрд░े рд╡िрд╢्рд╡ рдХी рднाрд╖ाрдУं рдХी рд▓िрдкि рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд╣ी рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдП рдХ्рдпोंрдХि рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ी рдЧрдИ рд╣ै। рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдФрд░ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╣ै। рдЗрд╕ рд▓िрдкि рдХे рдЕрд░्рди्рддрдЧрдд рдЬिрдирддे рднी рд╕्рд╡рдиिрдо рд╣िрди्рджी рдоें рд╣ैं। рд╡े рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдоें рд╢ुрдж्рдз рд▓िрдЦे рдЬाрддे рд╣ैं। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡рд░्рдг рдПрдХ рд╣ी рд╕्рд╡рдиिрдо рдХा рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдХрд░рддा рд╣ै, рд▓िрдЦрдиे рдФрд░ рдмोрд▓рдиे рдоें рдЕंрддрд░ рдирд╣ीं рд╣ै, рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдЧрдд्рдпाрдд्рдордХ рдФрд░ рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рд▓िрдкि рд╣ै। рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рдХी рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдоुрдЦ рд▓िрдкि рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╢рддाрдм्рджिрдпों рд╕े рдЗрд╕ рд▓िрдкि рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рдЬाрддा рд░рд╣ा рд╣ै। рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рдХी рдЕрдиेрдХрддा рдоें рдПрдХрддा рд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЗрд╕ рд╕рд░्рд╡ांрдЧрдкूрд░्рдг рд▓िрдкि рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рджेрд╢ рдоें рд╣ुрдЖ рд╣ै।
рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХрддा рдХे рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕े рд╕ुрд░ों рдХा рд╕ुрд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣рд╕्рд╡ рдПрд╡ं рджीрд░्рдШ рдХा рд╡рд░्рдЧीрдХрд░рдг, рд╡्рдпрдЬрдиों рдХा рд╡рд░्рдЧीрдХрд░рдг рдФрд░ рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдк्рд░рдд्рдпрдХ рд╡рд░्рдЧ рдХी рдиाрд╕िрдХ्рдп рдз्рд╡рдиिрдпां, рд▓िрдкि рдЪिрди्рд╣, рд▓िрдкि рдХा рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХे рдЕрдиुрдХूрд▓ рд▓िрдЦा рдЬाрдиा рдЕрдиेрдХ рдз्рд╡рдиि рдЪिрди्рд╣ों рдХी рд╕рд░рд▓ рдФрд░ рд╕ुрд╕्рдкрд╖्рдЯ рд░ूрдк рд╡िрдж्рдпрдоाрдирддा рд╣िрди्рджी рдФрд░ рдЕрд╣िंрджी рднाрд╖ा рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рднी рдк्рд░рдпोрдЧ рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рд╕ूрдЪрдХ рд╣ै рдХि рдпрд╣ рд▓िрдкि рдЖрдХ्рд╖рд░िрдХ рд╣ोрдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рднी рд╣ैं рдиाрдЧрд░ी рдоें рд╕्рд╡рд░ों рдХी рдоाрдд्рд░ाрдУं рдХा рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХी рд╕рднी рд▓िрдкिрдпों рд╕े рд╡िрдХрд╕िрдд рджрд╢ा рдоें рд╣ै। рдЬрд╣ा рдиाрдЧрд░ी рдПрдХ рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдЬैрд╕ी рдк्рд░ाрдЪीрди рдпोрдЧाрд▓рдХ рднाрд╖ा рдХी рд╕рдлрд▓ рд▓िрдкि рд░рд╣ी рд╡рд╣ीं рд╣िрди्рджी, рдорд░ाрдаी, рдиेрдкाрд▓ी рдЖрджि рдЖрдзुрдиिрдХ рдЕрдпोрдЧाрдд्рдордХ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдХी рднाрд╖ाрдУं рдХी рднी рд╕рдлрд▓ рд╡ाрд╣िрдХा рд╣ै। рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдоें рдЖрджрд░्рд╢ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд▓िрдкि рдХे рд╕рднी рдЧुрдг рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै। рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдиाрдЧрд░ी рдЪीрдиी рдПрд╡ं рдЬाрдкाрдиी рдЬैрд╕ी рднाрд╖ाрдУं рдпा рдЕрди्рдп рднाрд╖ाрдУं рдХी рд▓िрдкिрдпों рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдЕрдзिрдХ рд╕рд░рд▓ рд▓िрдкि рд╣ै рдЕрди्рддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╕рднी рдпोрдЧ्рдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдЕрдЧрд░ рдХोрдИ рд▓िрдкि рд╣ै рддो рд╡рд╣ рдиाрдЧрд░ी рд╣ै। рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдоें рд╡рд╣ рд╢рдХ्рддि рд╣ैं рдЬो рд╕्рд╡рд░ рд╡्рдпंрдЬрди рдк्рд░ाрдгрдд्рд╡ рдФрд░ рдорд╣ाрдк्рд░ाрдгрдд्рд╡ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╕рднी рднाрд╖ाрдУं рдХो рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдорд░्рде рд╣ै।
рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╣ोрддे рд╣ुрдП рднी рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХी рдХुрдЫ рд╕ीрдоाрдПं рд╣ै рдХрд╣ीं-рдХрд╣ीं рдЗрд╕рдоें рднी рдХрдоी рджिрдЦाрдИ рджेрддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рд╕ुрдзाрд░ рдХे рд▓िрдП рдЕрдиेрдХ рдк्рд░рдпाрд╕ рд╣ुрдП рд╣ैं। рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХे рд╕ुрдзाрд░ рдХे рд▓िрдП рдЕрдиेрдХ рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд░рдЦे рдЧрдпे рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╡िрд╕्рддृрдд рд░ूрдк рд╕े рдЬांрдЪा рднी рдЧрдпा рдЬिрд╕рдоे рдПрдХ рдз्рд╡рдиि рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рд╕े рдЕрдзिрдХ рдЪिрди्рд╣ рдХा рд╣ोрдиा рдПрдХ рдз्рд╡рдиि рдХे рд▓िрдП рджो рдЪिрди्рд╣ों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ोрдиा рдФрд░ рдПрдХ рд╡рд░्рдг рдХे рд▓िрдП рджो рдпा рдЕрдзिрдХ рдЪिрди्рд╣ों рдХा рд╣ोрдиा рдЗ рдХी рдоाрдд्рд░ा рдХे рд▓рдЧाрдиे рдоें рдХ्рд░рдо рдоें рд╡्рдпрддिрдХ्рд░рдо рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдз्рд╡рдиिрдпों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдЪिрди्рд╣ों рдХी рдЕрдкрд░्рдпाрдк्рддрддा рдЕрдиुрдиाрд╕िрдХ, рдЕрдиुрд╕्рд╡ाрд░, рдХे рдиिрд░्рдгрдпрд╣ीрди рдЪिрди्рд╣ рдФрд░ рд╢िрд░ोрд░ेрдЦा рддрдеा рдкूрд░्рдгрд╡िрд░ाрдо рдХे рд╡िрд╡ाрджों рдХा рд╕рдоाрдзाрди рднी рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдЧрдпा। рд╡рд░्рддрдоाрди рд╕्рдеिрддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрди्рдп рдк्рд░рджेрд╢ों рдФрд░ рджेрд╢ों рдХे рд╕ाрде рд╕рдо्рдкрд░्рдХ рдмрдв़рддा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै рддो рдЗрд╕ рджिрд╢ा рдоें рдФрд░ рд╡िрд╡ाрдж рдХो рджेрдЦрддे рд╣ुрдП рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдоें рд╕ुрдзाрд░ рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै। рдбाреж рдирд░ेрд╢ рдоिрд╢्рд░ рдиे рдЖрджрд░्рд╢ рд▓िрдкि рдХे рдЧुрдг рдФрд░ рд▓рдХ्рд╖рдг рдмрддाрдП рд╣ैं рдЙрдирдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдпрд╣ рд▓िрдкि рдЦрд░ी рдЙрддрд░рддी рд╣ै।
рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдоें рд╕ुрдзाрд░ рднिрди्рди рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдиे рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдоुрдо्рдмрдИ рдХे рдЧोрд╡िрди्рдж рд░ाрдиाрдбे рдФрд░ рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рд╕ाрд╡рд░рдХрд░, рд╡िрдиोрдмा рднाрд╡े, рдХाрдХा рдХाрд▓ेрд▓рдХрд░ рдЖрджि рдиे рдЧांрдзी рдЬी рдХा рдкूрд░्рдг рд╕рдорд░्рдерди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдХे рд╕ुрдзाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рдХрджрдо рдЙрдаाрдпे। рдЬिрд╕рдоें 1935 рдФрд░ 5 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 1941 рдХो рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧांрдзी рдХे рд╕рднाрдкрддिрдд्рд╡ рдоें рд╕рд░्рд╡рд╕рдо्рдорддि рд╕े рд╕ुрдзाрд░ рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा рдЧрдпा рдЬिрд╕рдоें рд╢िрд░ोрд░ेрдЦा рдХा рд╡िрд╡ाрдж рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡рд░्рдг рдХो рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХ्рд░рдо рдоें рд░рдЦрдХрд░ рдкूрд░्рдгрд╡िрд░ाрдо рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдЦрдб़ी рд░ेрдЦा рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рдиा рдмिंрджु рдФрд░ рдЪंрдж्рд░рдмिंрджु рдХो рд╕рдордЭाрдиे рдХे рд▓िрдП рджाрд╣िрдиी рддрд░рдл рд╕े рд╣рдЯрдХрд░ рд▓рдЧाрдиा рдШ рдФрд░ рдз, рдн рдоे рдХे рдХ्рд░рдо рдХो рджूрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдз рддрдеा рдоें рдХो рдЪुрд░्рдбीрджрд░ рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рдиा рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд╡рд░्рдгों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рдиा рдЖрджि рдЬैрд╕े рд╕ुрдзाрд░ рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рдХिрдП рдЧрдП। рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ 1945 рдоें рдХाрд╢ी рдиाрдЧрд░ी рдк्рд░рдЪाрд░िрдгी рд╕рднा рдиे рд╡рд░्рдг рдФрд░ рд╕्рд╡рд░ рдХे рд▓िрдП рд╕ुрдЭाрд╡ рджिрдП। 31 рдЬुрд▓ाрдИ, 1947 рдоें рдЙрдд्рддрд░рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рдиाрдЧрд░ी рд╕ुрдзाрд░ рд╣ेрддु рдиाрдЧрд░ी рд╕ुрдзाрд░ рд╕рдоिрддि рдХा рдЧрдарди рд╣ुрдЖ рдФрд░ рдЙрд╕рдиे рднी рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХे рд▓िрдП рдиिрдо्рдиांрдХिрдд рд╡िрдЪाрд░ рджिрдП। рднाрд╖ा рд╡िрдЬ्рдЮाрдиी рдбॉреж рдзीрд░ेрди्рдж्рд░ рд╡рд░्рдоा, рдбॉреж рдЙрджрдпрдиाрд░ाрдпрдг рддिрд╡ाрд░ी, рдбॉреж рднोрд▓ाрдиाрде рддिрд╡ाрд░ी, рдбॉреж рд╣рд░рджेрд╡ рдмाрд╣рд░ी рдЖрджि рдиे рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рд░ूрдк рд╕े рд╕ुрдзाрд░ рдФрд░ рдк्рд░рдпрдд्рди рдХिрдП।
рдЖрдзुрдиिрдХ рдХाрд▓ рдоें рдиाрдЧрд░ी рдХी рд╡्рдпाрдкрдХрддा рдФрд░ рдорд╣рдд्рддा рдХा рдк्рд░рд╢्рди рднी рдЙрдарддा рд╣ै, рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рдЕрдиेрдХ рдкрдд्рд░-рдкрдд्рд░िрдХाрдУं рдоें рд╕рдордп-рд╕рдордп рдкрд░ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд▓ेрдЦ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрддे рд░рд╣े рдФрд░ рдмрд╣ुрд╕ंрдЦ्рдпрдХ рд▓ेрдЦों рдоें рдпрд╣ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рдХि рднाрд░рддीрдп рднाрд╖ाрдУं рдоें рдЕрдзिрдХांрд╢ рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХो рд╣ी рдоाрдиा рдЬाрдП। рднाрд╖ा рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдЕрдзिрдХ рд╕े рдЕрдзिрдХ рдз्рд╡рдиि рдЪिрди्рд╣ों рд╕े рд╕рдо्рдкрди्рди рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдпрд╣ рд▓िрдкि рднाрд░рдд рдХी рднाрд╖ाрдУं рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╣ैं। рдХ्рдпोंрдХि рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╡рд░्рдгी рд╡рд░्рдгрдоाрд▓ा рдФрд░ рд╡рд░्рддрдиी рдХो рд╕ीрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдФрд░ рднाрд╖ा рдХे рд╢ुрдж्рдз рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХे рд▓िрдП рдиाрдЧрд░ी рд╕рд░्рд╡рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ै। рдм्рд░ाрд╣्рдоी рд▓िрдкि рдХी рдЙрдд्рддрд░ाрдзिрдХाрд░ीрдгी рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╕рдорд╕्рдд рдЖрдзुрдиिрдХ рд▓िрдкिрдпों рд╕े рдЗрд╕рдХा рдпрдд्рдХिंрдЪिрдд рд╕ाрдо्рдп рд╣ै рдЬो рд▓िрдЦा рдЬाрддा рд╣ै рд╡рд╣ी рдкрдв़ा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ी рдмोрд▓ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рд░ूрдк рднी рдЕрдд्рдпंрдд рдк्рд░ाрдЪीрдирддрдо рдмाрдбрдордп рдоें рдЗрд╕ी рдоें рд▓िрдкिрдмрдж्рдз рд╣ै, рджेрд╡рд╡ाрдгी рд╕े рд╕рдо्рдмंрдж рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╢ाрд╕्рдд्рд░рдкूрдд рд╣ै, рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдкрдж्рдзрддि рд╕े рдиिрд░्рдоिрдд рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╕рд░рд▓рддा рд╕े рд╕ीрд░ рдиे рдпोрдЧ्рдп рд╣ै। рд╕ंрд╕ाрд░ рдХी рдХोрдИ рднी рднाрд╖ा рдХुрдЫ рдЕрдкेрдХ्рд╖िрдд рдкрд░िрд╡рд░्рдзрди рдХрд░рдХे рдЗрд╕рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕рдлрд▓рддाрдкूрд░्рд╡рдХ рд▓िрдЦी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै рдЕрддः рдЕрди्рддрд░्рджेрд╢ीрдп рд▓िрдкि рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдпрд╣ рдЕрди्рддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╣ोрдиे рдХे рдпोрдЧ्рдп рднी рд╣ै। рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖рддः рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╕ंрддुрд▓рди рдФрд░ рдкूрд░्рдгрддा рдХी рд╡िрд▓рдХ्рд╖рдг рдХ्рд╖рдорддा рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдоें рд╣ी рд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै। рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рд╕рд░्рд╡рдеा рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд▓िрдкि рд╣ै рдоेрд░े рд╡िрдЪाрд░ рд╕े рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╣ै рдФрд░ рд╡рд░्рддрдоाрди рд╕рдордп рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдФрд░ рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд╣ै рдЗрд╕े рд╕ुрд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рдвंрдЧ рд╕े рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рдиे рдкрд░ рдЕрдзिрдХ рдЧрддिрд╢ीрд▓, рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी, рдФрд░ рдЖрдзुрдиिрдХ рд░ूрдк рджिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдмрд╣ुрднाрд╖ा рднाрд╖ी рджेрд╢ рдоें рдРрд╕ी рд▓िрдкि рдХे рд╣ोрдиे рд╕े рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд░ाрдЬрднाрд╖ा рд╣िрди्рджी рд╣ोрдиे рд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХी рднाрд╖िрдХ рдЙрди्рдирддि рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ, рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЙрди्рдирддि рдХा рднी рдоाрд░्рдЧ рдЖрд▓ोрдХिрдд рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╕ुрднाрд╖рдЪंрдж्рд░ рдмोрд╕, рдЖрдЪाрд░्рдп рд╡िрдиोрдмा рднाрд╡े рдФрд░ рди्рдпाрдпрдоूрд░्рддि рд╢ाрд░рджाрдЪрд░рдг рдЬैрд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рднाрд░рддीрдпों рдиे рддрди рдорди рдзрди рд╕े рдк्рд░рдпрдд्рди рдХिрдпा рдХि рд╕्рд╡ाрдзीрди рднाрд░рдд рдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рд╣िрди्рджी рд╣ो рдФрд░ рдЖंрддрд░िрдХ рд╕рдо्рдкрд░्рдХ рдХी рд▓िрдкि рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд╣ो।
рдКрдкрд░ рдХрд╣े рдЧрдпे рд╕рднी рд╡िрдЪाрд░ рд╕рдд्рдп рддो рд╣ैं рд▓ेрдХिрди рдХ्рдпा рд╣рдо рд╣िрди्рджी рдФрд░ рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рдХो рдЕрдкрдиाрдиे рдоें рдХрд╣ीं рдЪूрдХ рддो рдирд╣ीं рдХрд░ рд░рд╣े рдХрд╣ीं рднाрд░рддीрдп рдЕрд╕्рдоिрддा рдХी рдкрд╣рдЪाрди рдоें рд╣िрди्рджी рднाрд╖ा рдХा рдФрд░ рд▓िрдкि рдХा рд╡्рдпाрдкाрд░ीрдХрд░рдг рддो рдирд╣ीं рдХрд░ рд░рд╣े, рдХрд╣ीं рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХो рдЕрдзिрдХ рдФрд░ рд╣िрди्рджी рдХो рдХрдо рдорд╣рдд्рд╡ рддो рдирд╣ीं рджे рд░рд╣े, рдХрд╣ीं рдЕрдкрдиे рдФрд░ рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдХे рд╕ाрде рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдп рдоें рдЕрди्рдпाрдп рддो рдирд╣ीं рдХрд░ рд░рд╣े рдРрд╕े рдк्рд░рд╢्рди рдмाрд░-рдмाрд░ рдПрдХ рд╢िрдХ्рд╖ाрд╡िрдж рд╣ोрди рдХे рдХाрд░рдг рдФрд░ рд╣ृрджрдп рдоें рдмाрд░-рдмाрд░ рдЙрдарддे рд╣ै рдоुрдЭे рд╢рддрдк्рд░рддिрд╢рдд рдЙрдд्рддрд░ рдирд╣ीं рдоिрд▓ рдкाрддा рд▓ेрдХिрди рдоेрд░ा рдЖंрд╢िрдХ рдк्рд░рдпाрд╕ рджेрд╢ рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рдпрд╣ी рд░рд╣ा рд╣ै рдХि рдЕрдкрдиे рд╕े рдЕрдкрдиी рднाрд╖ा рд╕े рдЕрдкрдиी рд▓िрдкि рд╕े рдФрд░ рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рд╕े рдоुँрд╣ рдордд рдоोрдб़ों, рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рднाрд░рдд рдХा рд╕рдкрдиा рд╣िрди्рджी рднाрд╖ा рдФрд░ рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╣ी рдкूрд░्рдг рд╣ोрдЧा।
- рдк्рд░ो. рдбा. рдЬोрдЧेрд╢рдХौрд░
рдпे рднी рдкрдв़ें; рд╣िंрджी рдбे рд╡िрд╢ेрд╖ : рдХोрдЯि-рдХोрдЯि рдХंрдаों рдХी рднाрд╖ा рд╣ै - рд╣िंрджी