рдиिрд░्рднीрдХ рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рдХे рдЬрдирдХ рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी

Dr. Mulla Adam Ali
0

Ganesh Shankar Vidyarthi : the father of fearless journalism

рдиिрд░्рднीрдХ рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рдХे рдЬрдирдХ рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी

рдиिрд░्рднीрдХ рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рдХे рдЬрдирдХ рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी

рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी рдЙрди рдЧिрдиे-рдЪुрдиे рджेрд╢рднрдХ्рддों, рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों, рдкрдд्рд░рдХाрд░ों рдПрд╡ं рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा рд╕ेрдиाрдиिрдпों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ैं, рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рджेрд╢рдк्рд░ेрдо рд╡ рдХौрдоी рдПрдХрддा рдХे рд▓िрдП рдиिрд░्рднीрдХрддा рд╕े рдХुрд░्рдмाрдиी рджी। рдпूँ рддो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХे рдк्рд░ाрд░ंрдн рдоें рд╣ी рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдиे рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा рдХे рдорд╣рдд्рд╡ рдХो рдкрд╣рдЪाрди рд▓िрдпा рдеा। рдкрд░ рддрдд्рдХाрд▓ीрди рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рдЪрд▓ाрдП рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдЖрди्рджोрд▓рди рдиे рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдХी рднीрддрд░ी рдХाрдордиा рдХो рдмрд▓рд╡рддी рдмрдиाрдпा рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ें рд╕рд╢рдХ्рддрддा рд╕े рд╕ंрдХрд▓्рдкрдмрдж्рдз рдХрд░ рджिрдпा।

рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХाрдирдкुрд░ рдХ्рд░ांрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХी рдк्рд░рдЪंрдб рдПрд╡ं рд╡िрдз्рд╡ंрд╕рдкूрд░्рдг рдЧрддिрд╡िрдзिрдпों рдХा рдЧрдв़ рдеा। рд╕ाрдл рд╣ै, рдХि рдпुрдЧीрди рд╕्рдеिрддिрдпों рдФрд░ рдЪुрдиौрддिрдпों рд╕े рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдХा рдЧрд╣рд░े рдоें рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ोрдиा рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдеा। рд╕ाрде рд╣ी, рдЖрдЪाрд░्рдп рдорд╣ाрд╡ीрд░ рдк्рд░рд╕ाрдж рдж्рд╡िрд╡ेрджी рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдкैрдиी рд╢िрдХ्рд╖ा-рджीрдХ्рд╖ा, рдиे рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдХो рдПрдХ рдорд╣ाрди рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХे рд▓िрдП рдмрдЦूрдмी рддрд░ाрд╢ा рднी рдеा। 'рдХрд▓рдо рддрд▓рд╡ाрд░ рд╕े рднी рддाрдХрддрд╡рд░ рд╣ै' рдХो рдЪрд░िрддाрд░्рде рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджैрдиिрдХ рдк्рд░рддाрдк рд╡िрд░ोрдзी рдХा рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╢ुрд░ू рдХिрдпा। рдЙрдирдХे рд╕ंрдкाрджрди рдПрд╡ं рд╕ंрдЪाрд▓рди рдХे рд╕ाрдП рдоें рджेрдЦрддे рд╣ी рджेрдЦрддे 'рдк्рд░рддाрдк' рддрдд्рд╡ों рдФрд░ рд╢рдХ्рддिрдпों рд╕े рдЯрдХрд░ाрдиे рд╡ рдЬूрдЭрдиे рд╡ाрд▓ा рдЬ़рдмрд░्рджрд╕्рдд рдФрдЬ़ाрд░ рдмрди рдЧрдпा। рдпрд╣ рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдХे рд▓िрдП рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рдПрдХ рдоिрд╢рди рдеा, рдЬिрд╕рдоें рди рддो рдХिрд╕्рдо-рдХिрд╕्рдо рдХे рдкाрд▓рддुрдУं рдПрд╡ं рдлाрд▓рддुрдУं рдХे рд▓िрдП рдЬрдЧрд╣ рдеी рдФрд░ рди рд╣ी рд╕्рддрд░рд╣ीрди рд░ाрдЬрдиीрддि рддрдеा рд╕ुрд╡िрдзाрдУं рдХे рд▓िрдП। рдкैрд╕े-рдкैрд╕े рдХो рдоोрд╣рддाрдЬ़ рд░рд╣рдиे рдкрд░ рднी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХिрд╕ी рдХे рдЖрдЧे рд╣ाрде рдирд╣ीं рдлैрд▓ाрдП। рдлिрд░ рднी, рдк्рд░рддाрдк рдХा рдк्рд░рдХाрд╢рди рдЬाрд░ी рд░рдЦा। рдк्рд░рд▓ोрднрдиों рдХे рдк्рд░рддि рди рд╡े рдЖрдХृрд╖्рдЯ рд╣ुрдП рдФрд░ рди рд╣ी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдЦ़рдмाрд░ рдХी рдиीрддि рдмрджрд▓ी।

рдЙрдирдХा рдХрд╣рдиा рдеा рдХि рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдк्рд░ेрд░рдгा рдХी рддाрдХ़рдд рд╕े рдУрддрдк्рд░ोрдд рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдпे। рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рд╡िрд░ोрдзी рддाрдХ़рддों рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрд╕ंрдЧрддिрдпों рдХी рдУрд░ рдЙँрдЧрд▓ी рдЙрдаाрдиे рдХा рдоाрджा рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдФрд░ рдЙрд╕े рдЙрдирд╕े рдиिрдкрдЯрдиे рдХे рд▓िрдП рд▓ोрдЧों рдХो рдк्рд░ेрд░рдгा рднी рджेрдиी рдЪाрд╣िрдП। рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рдоें рдЬрдм рдк्рд░ेрд░рдгा рдирд╣ीं рд╣ोрддी рддो рдЙрд╕рдХा рд╢ाрд╢्рд╡рдд рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ी рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╡े рдпрд╣ рднी рдоाрдирддे рдеे рдХि рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдХी рдЕрд╕рд▓ी рднूрдоिрдХा рдпुрдЧीрди рдпрдеाрд░्рде рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рдиे рдПрд╡ं рд╕ाрдз्рдп рдХी рдУрд░ рдкूрд░ी рддाрдХрдд рдПрд╡ं рд╕ंрдХрд▓्рдк рдХे рд╕ाрде рдЖрдЧे рдмрдв़рдиे рдоें рд╣ै। рд╡рд╣ рдЬो рдХुрдЫ рд▓िрдЦे, рдк्рд░рдоाрдг рдХो рдЖрдзाрд░ рдмрдиाрдХрд░ рд▓िрдЦे। рд╡े рдоाрдирддे рдеे рдХि рдкрдд्рд░рдХाрд░ рд╢рдм्рдж рдХा рдПрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдЕрд░्рде рд╣ै, рдорд╣рдд्рд╡ рд╣ै। рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рдиाрдо рдХे рд╕ाрде рдпрд╣ рд╢рдм्рдж рдпों рд╣ी рдирд╣ीं рдЬुрдб़ рдЬाрддा। рдкрдд्рд░ рдХो рдПрдХ рдЦाрд╕ рдЖрдХाрд░ рджेрддा рд╣ै рдпрд╣ рд╢рдм्рдж। рдпрджि рдпрд╣ рд╢рдм्рдж рдРрд╕ा рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрддा рддो рдпрд╣ рд╢рдм्рдж рд╣ी рдмेрдХाрд░ рд╣ै। рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдоें рдЗрд╕्рдкाрддी рддाрдХ़рдд рд╣ो рдХि рдкрдд्рд░ рдХो рдХौрди-рд╕ा рдЖрдХाрд░ рджेрдиा рд╣ै।

рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдХे рдиिрд░्рднीрдХ, рдЕрдбिрдЧ, рдЪрдЯ्рдЯाрдиी рдПрд╡ं рдиिрд╢्рдЪрд▓ рдкрдд्рд░рдХाрд░ рд╣ोрдиे рдХी рдХрдИ рдЕрдиुрдХрд░рдгीрдп рдоिрд╕ाрд▓ें рдоिрд▓ рд╣ी рдЬाрддी рд╣ैं। рдЙрдирдХा рджैрдиिрдХ рдк्рд░рддाрдк рд╣ी рдкрд╣рд▓ा рдЕрдЦ़рдмाрд░ рдеा рдЬिрд╕рдиे рдХाрдХोрд░ी рдХांрдб рдХी рдкूрд░ी рдЕрджाрд▓рддी рдХाрд░рд╡ाрдИ рдХो рдмिрдиा рдХिрд╕ी рдбрд░ рдФрд░ рднрдп рдХे рдиिрд╖्рдкрдХ्рд╖ рд░ूрдк рд╕े рдЫाрдкा рдеा рддрдеा рдЙрд╕рдХे рдЪाрд░ рдЕрднिрдпुрдХ्рддों рдХो рд╣ुрдИ рдлाँрд╕ी рдХी рд╕рдЬ़ा рдХे рдЦ़िрд▓ाрдл рд╕рд░рдХाрд░ рд╕े рдЕрдкीрд▓ рднी рдХी рдеी। рдЗрддрдиा рд╣ी рдирд╣ीं, рдПрдХ рдмाрд░ рддो рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдиे рдЕрдкрдиे рдЕрдЦ़рдмाрд░ рдоें рдПрдХ рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рдХे рдПрдХ рдЧुрдк्рдд рд╕ंрдХेрдд рдХो рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рддрдХ рдХрд░ рджिрдпा рдеा। рдЬрдм рдХाрдирдкुрд░ рдХे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ рдХрд▓ेрдХ्рдЯрд░ рдиे рдЗрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рдЙрдирд╕े рдЬрдмाрд╡-рддрд▓рдм рдХिрдпा рддो рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдиे рд╕िंрд╣ рдЧрд░्рдЬрдиा рдоें рдХрд╣ा, рдорд╣ाрд╢рдп рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рдЖрдкрдХो рдордиुрд╖्рдп рдмрдирдиा рдЪाрд╣िрдП, рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ рдпा рдХुрдЫ рдФрд░। рдЕрдЧрд░ рдЖрдкрдХे рдЗंрдЧ्рд▓ैрдб рдкрд░ рдЬрд░्рдорди рдпा рдл्рд░ांрд╕ рдХा рдХрдм्рдЬ़ा рд╣ोрддा рдФрд░ рдЖрдк рдХिрд╕ी рдЕрдЦ़рдмाрд░ рдХे рд╕ंрдкाрджрдХ рд╣ोрддे рддो рдЖрдк рдХ्рдпा рдХрд░рддे? рдЗрд╕ рдкрд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ рдХрд▓ेрдХ्рдЯрд░ рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдХा рдоुँрд╣ рддाрдХрддा рд░рд╣ рдЧрдпा।

рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдПрдХ рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХी рдмрд╣ुрдд рд╕рд╣ाрдпрддा рдХी। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рднрдЧрддрд╕िंрд╣ рдХो рди рдХेрд╡рд▓ рдк्рд░рддाрдк рдоें рдХाрдо рджिрдпा, рдмрд▓्рдХि рдЙрдирдХे рдмрд╣ुрдд рд╕े рд▓ेрдЦों рдХो рднी рдЫाрдкा। рднрдЧрдд рд╕िंрд╣ рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦे рдПрд╡ं рдмрд▓рд╡ंрдд рд╕िंрд╣ рдХे рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рддाрдк рдоें рдЫрдкे рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░ी рд▓ेрдЦों рдХा рд╕ाрдиी рдвूँрдв़ рдкाрдиा рдХрдаिрди рд╣ै। рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдЕрдЦ़рдмाрд░ рдоें рдЫрдкрдиे рд╡ाрд▓े рд╣рд░ рд▓ेрдЦ рдХी рдЬ़िрдо्рдоेрджाрд░ी рд╕्рд╡рдпं рдЕрдкрдиे рдКрдкрд░ рд░рдЦрддे рдеे। рдЙрдирдХे рд╕рдо्рдкाрджрдХिрдпों рдХो рдкрдв़рдХрд░ рд▓ोрдЧों рдХा рд▓рд╣ू рдЬ़ोрд░ рдоाрд░рдиे рд▓рдЧрддा рдеा। рдпрд╣ी рд╡рдЬ़рд╣ рдеी рдХि рдЙрдирдХा рдЕрдЦ़рдмाрд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрдХрд░ рджूрд░-рджूрд░ рдЭोрдкрдб़िрдпों рдПрд╡ं рдЦंрдбрд╣рд░ों рдоें рдкрд╣ुँрдЪрддा рдеा। рдЗрд╕рдХे рдЪрд▓рддे рдмेрд╢рдХ рдЙрдирдХे рдмрд╣ुрдд рд╕े рджुрд╢्рдорди рдмрди рдЧрдП рдеे рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдмрд╣ुрдд-рд╕ी рдпाрддрдиाрдПँ рднी рднोрдЧрдиी рдкрдб़ी рдеीं। рдкрд░рди्рддु рд╡े рдЭुрдХे рдирд╣ीं। рд╡े рдХрд╣рддे рдеे, “рдоैं рд╕рднी рд╕рдд्рддाрдУं рдХा рд╡िрд░ोрдзी рд╣ूँ।" рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдЙрдирдХे рдорди рдоें рджрд╣рд╢рдд рдкैрджा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╡िрднिрди्рди рдЖрд░ोрдкों рдоें рдЙрди्рд╣ें рдХрдИ рдмाрд░ рдЧिрд░рдл्рддाрд░ рдХिрдпा рдФрд░ рдЬेрд▓ рдоें рджूँрд╕ा । рдкрд░ рд╡े рдЕрдкрдиे рдкрде рд╕े рддрдиिрдХ рднी рд╡िрдЪрд▓िрдд рдирд╣ीं рд╣ुрдП। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рд╣ुрдХूрдордд рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдЕрдкрдиे рдЕрдЦ़рдмाрд░ рдоें рдмाрд░-рдмाрд░ рд▓िрдЦा, рдбंрдХे рдХी рдЪोрдЯ рдкрд░ рд▓िрдЦी। рд╡े рдордЬ़рдмूрдд рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рдХे рдкрдХ्рд╖рдзрд░ рдеे। "рдХुрдЫ рдирд╣ीं рд╣ोрдиे рд╕े рдХुрдЫ рддो рд╣ोрдиा рдмेрд╣рддрд░ рд╣ै" рдХे рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рд╕े рд╡े рдХोрд╕ों рджूрд░ рдеे। рдЙрдирдХा рдоाрдирдиा рдеा рдХि рдЬो рдХुрдЫ рд╣ोрддा рд╣ै рд╡рд╣ рдмेрд╣рддрд░ рд╣ोрддा рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै। рдЙрд╕рдоें рдмेрд╣рддрд░ рдХे рд▓िрдП рд╕्рдеाрди рдХрд╣ाँ рд╣ोрддा рд╣ै। рдРрд╕ी рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рдПрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд╣ाрд╢िрдП рдХुрд░ेрдж рджिрдП рдЬाрддे рд╣ैं, рд░ाрдЬрдиीрддि рдХे рд╣ाрд╢िрдП рднी। рд╡े рдХрд╣рддे рдеे рдХि рдРрд╕ी рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рд╕े рдЬुрдб़े рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдХे рд╣ाрде рдоें рдХрд▓рдо рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ोрддी рд╣ैं, рдкрд░ рдЬंрдЬ़ीрд░ों рдоें рдЬрдХрдб़ी рд╣ुрдИ। рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी рднी рдПрдХ рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдеे рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЬेрд▓ рдХी рдЪाрд░ рджीрд╡ाрд░ी рдоें рдмंрдж рд╣ोрддे рд╣ुрдП рднी рд▓рд╣ू рдХी рд╕्рдпाрд╣ी рдФрд░ рд╕рд▓ाрдЦ рдХी рдХ़рд▓рдо рд╕े рдЧोрд░ों рдХे рд╡िрд░ूрдж्рдз рдиिрдбрд░рддा рд╕े рд▓िрдЦा। рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХोрдИ рдЦрдмрд░ рдЫрдкрдиे рдХा рдПрдХ рдЦाрд╕ рдЕрд░्рде рд╣ोрддा рдеा рдФрд░ рдЦрдмрд░ рдкрдв़рдиे рдкрд░ рдкाрдардХ рд╕ोрдЪрдиे рдФрд░ рдХुрдЫ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд▓ाрд▓ाрдпिрдд рд╣ो рдЙрдарддा рдеा। рдЙрдирдХे рд╕рдордп рдоें рдкрдд्рд░рдХाрд░ рд╕िрд░ рдКँрдЪा рдЙрдаाрдХрд░ рдХрд╣рддा рдеा рдХि рдоैं рдкрдд्рд░рдХाрд░ рд╣ूँ рдФрд░ рд╡рд╣ рд╕рд╣ी рдоाрдпрдиे рдоें рдкрдд्рд░рдХाрд░ рд╣ोрддा рднी рдеा। рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рд╕рдордЭрддे рдеे рдХि рдпрджि рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдХुрдг्рдаा рдХा рд╢िрдХाрд░ рд╣ै рдФрд░ рдЪंрдж рд╕ुрд╡िрдзाрдУं рдХी рддृрд╖्рдгा рдХे рдкीрдЫे рднाрдЧрддा рд╣ै рддो рд╕рдоाрдЬ рд╡ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХो рдмрджрд▓рдиे рдХी рдмाрдд рдЙрд╕рдХे рдорди рдоें рдЖ рд╣ी рдирд╣ीं рд╕рдХрддी рд╣ै।

рд╡े рдк्рд░ाрдпः рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे рдХि рдкрдд्рд░ рдЕрдкрдиी рдиीрддि рдиिрд░्рдзाрд░рдг рдЕрд╡рд╢्рдп рдХрд░ें, рдкрд░ рд╡рд░्рддрдоाрди рдФрд░ рднрд╡िрд╖्рдп рдХो рд░ рд╕ोрдЪрдХрд░ । рдХрд╣ीं рдРрд╕ा рди рд╣ो рдХि рдЙрдирдХी рдЕрдкрдиी рд╣ी рдиीрддिрдпाँ рдЙрдирдХे рд▓िрдП рднाрд░ी рдкрдб़рдиे рд▓рдЧें। рдЙрдирдХी рдпрд╣ рднी рдоाрди्рдпрддा рдеी рдХि рдкрдд्рд░ рдоें рд╕ुрдзाрд░ рдХी рдЧुंрдЬाрдЗрд╢ рддрдм рддрдХ рд╣ी рд░рд╣рддी рд╣ै, рдЬрдм - рддрдХ рд╡рд╣ рдоिрд╢рди рд░рд╣рддा рд╣ै। рдЙрд╕рдоें рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХрддा рдЖ рдЬाрдиे рдкрд░ рди рддो рд╕ुрдзाрд░ рдПрд╡ं рдкрд░िрд╢ोрдзрди рдХे рдмिрди्рджुрдУं рд╕े рдЖँрдЦ рд╕े рдЖँрдЦ рдоिрд▓ाрдпी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै рдФрд░ рди рд╣ी рдЙрдирд╕े рд╕рдордЭौрддा рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╡े рдмрд▓ рджेрдХрд░ рдХрд╣рддे рдеे рдХि рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рдЪिрд▓рдорди рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рдЗрд╕рдХे рдиेрдкрде्рдп рдоें рдЕрди्рдп рдзंрдзे рдЪрд▓рддे рд░рд╣े। рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдиे рдЕрдкрдиे рдЕрдЦрдмाрд░ рдХो рд╢ुрд░ू рд╕े рдЕंрдд рддрдХ рдПрдХ рдЦाрд▓िрд╕ рдЕрдЦ़рдмाрд░ рд╣ी рд░рдЦा рдФрд░ рдЙрд╕े рд╡ैрд╕ाрдЦिрдпों рдХा рдХोрдИ рд╕рд╣ाрд░ा рдирд╣ीं рджिрдпा। рд╡े рдЕрдкрдиे рдЕрдЦ़рдмाрд░ рдХे рдк्рд░рддि рдиिрд╖्рдаाрд╡ाрди рд░рд╣े। рди рдХрд╣ीं рдЫрдЯрдкрдЯाрдП рдФрд░ рди рд╣ी рдЕрдкрдиे рд╕ंрд╕्рдХाрд░ों рдПрд╡ं рдЙрд╕ूрд▓ों рдХे рд╕ाрде рдХोрдИ рд╕рдордЭौрддा рдХिрдпा। рд╡े рдЕрдкрдиे рдЕрдЦ़рдмाрд░ рдХे рдк्рд░рддि рдк्рд░рддिрдмंрдж्рдз рд░рд╣े рдХ्рдпोंрдХि рд╡े рд╕рдЪ्рдЪी рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рдХा рдЖрд╢рдп рдЬाрдирддे рдеे рдФрд░ рдоिрд╢рди рддрдеा рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХрддा рдоें рдлрд░्рдХ рднрд▓ीрднाँрддि рд╕рдордЭрддे рдеे।

рдЙрдирдХी рддाрдд्рд╡िрдХ рд╢рдХ्рддि рдХो рджेрдЦрдХрд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рд╕ोрдЪрдиे рд▓рдЧрддे, "рдпрджि рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी рдЬ़िрди्рджा рд░рд╣рддे рд╣ैं, рд╣рдо рднाрд░рдд рдоें рдЬ्рдпाрджा рджेрд░ рдирд╣ीं рд░рд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं।" рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХो рднрдб़рдХाрдХрд░ рд╣िрди्рджू-рдоुрд╕्рд▓िрдо рдПрдХрддा рдоें рджрд░ाрд░ рдкैрджा рдХрд░рд╡ा рджी рддाрдХि рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдХी рд▓ोрдХрдк्рд░िрдпрддा рдЦрдд्рдо рд╣ो рдЬाрдП। рджेрдЦрддे рд╣ी рджेрдЦрддे рд╕ाрдо्рдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рдХी рдЪिंрдЧाрд░ी рд╢ोрд▓ा рдмрди рдЧрдИ рдФрд░ рдЧрд▓ी- рдоुрд╣рд▓्рд▓ों рдоें рд╣िрди्рджू-рдоुрд╕्рд▓िрдо рджंрдЧे рднрдб़рдХ рдЙрдаे। рдЗрди рджंрдЧों рдХी рдЖрдЧ рдХो рдмुрдЭाрдиे рдФрд░ рдХौрдоी рдПрдХрддा рдХो рдмрдиाрдП рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рджोрдиों рдкрдХ्рд╖ों рдХो рд╕рдордЭाрдиे рд╣ेрддु рдмाрд╣рд░ рдЖрдП। рдЗрд╕ी рдмीрдЪ рдПрдХ рдоुрд╕рд▓рдоाрди рдиे рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдХो рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдШाрдпрд▓ рдХрд░ рджिрдпा। рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдЖрд╣рдд рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рдмोрд▓े рджेрдЦो рднाрдИ, рдоेрд░ा рдЦूрди рдмрд╣ाрдХрд░ рднी рдЕрдЧрд░ рддुрдо рдПрдХрддा рдХाрдпрдо рд░рдЦ рд╕рдХो рддो рдоुрдЭे рдорд░рдиे рдХा рдХोрдИ рджुःрдЦ рдирд╣ीं рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХौрдоी рдПрдХрддा рдФрд░ рднाрдИрдЪाрд░े рдХी рдЦ़ाрддिрд░ рдЕрдкрдиा рдмрд▓िрджाрди рджे рджिрдпा।

рдХрд╣рдиा рди рд╣ोрдЧा рдХि рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдПрд╡ं рджेрд╢рднрдХ्рддों рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдк्рд░ेрд░рдХ рд╣िрдоाрд▓рдп рдеे। рдЙрдирдХी рддрд╕्рд╡ीрд░ рдоें рдХौрдоी рдПрдХрддा рдФрд░ рдоाрдирд╡рддा рдХी рддрд╕्рд╡ीрд░ рджिрдЦाрдИ рджेрддी рдеी। рдЙрдирдХी рдоृрдд्рдпु рдкрд░ рд╢ोрдХ рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧाँрдзी рдиे рдХрд╣ा рдеा "рдоुрдЭे рдЬрдм рдЙрд╕рдХी рдпाрдж рдЖрддी рд╣ै рддो рдЙрд╕рд╕े рдИрд░्рд╖्рдпा рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рджेрд╢ рдоें рджूрд╕рд░ा рдЧрдгेрд╢рд╢ंрдХрд░ рдХ्рдпों рдирд╣ीं рдкैрджा рд╣ुрдЖ?" рд╡े рд╕рдЪрдоुрдЪ рдЕрдкрдиे рд╕рдордп рдХे рдЕрдЬाрддрд╢рдд्рд░ु рдеे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЬिрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдкрджाрд░्рдкрдг рдХिрдпा, рд╡рд╣ рдЙрдирдХी рдк्рд░рддिрднा рд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ो рдЙрдаा।

- рдбॉ. рдЕрдорд░рд╕िंрд╣ рд╡рдзाрди

рдпे рднी рдкрдв़ें; рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा : рдЪुрдиौрддिрдпां рдФрд░ рджाрдпिрдд्рд╡ : Hindi Journalism in India

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें

0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ
рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें (0)
To Top