International Mother Language Day 2025
рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрддृрднाрд╖ा рджिрд╡рд╕ рдХ्рдпों рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै?
рдирдорд╕्рдХाрд░,
21 рдлрд░рд╡рд░ी рдпाрдиी рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрддृрднाрд╖ा рджिрд╡рд╕... рдЖрдк рд╕рднी рдХो рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрддृрднाрд╖ा рджिрд╡рд╕ рдХी рдЕрдЧ्рд░िрдо рдмрдзाрдИ рдПрд╡ं рд╢ुрднрдХाрдордиाрдПँ.. рдЖрдЬ рд╣рдо рдмाрдд рдХрд░рдиे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрддृрднाрд╖ा рджिрд╡рд╕ рдХ्рдпों рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै рддो рдЖрдЗрдП рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рд╣рдо рдоाрддृрднाрд╖ा рдХ्рдпा рд╣ै рдЗрд╕े рдЬाрдирддे рд╣ैं---
рдоाрддृрднाрд╖ा рдпाрдиी рдЬрди्рдо рд▓ेрдиे рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рдоाрдирд╡ рдЬो рдк्рд░рдердо рднाрд╖ा рд╕ीрдЦрддा рд╣ै рдЙрд╕े рдЙрд╕рдХी рдоाрддृрднाрд╖ा рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдпрд╣ рднाрд╖ा рд╕ीрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдЙрд╕े рдХрд╣ीं рдмाрд╣рд░ рдирд╣ीं рдЬाрдиा рдкрдб़рддा। рдпрд╣ рд╡िрд░ाрд╕рдд рдХी рддрд░рд╣ рдШрд░ рдХे рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдФрд░ рд▓ोрдЧों рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрд╕рдХे рдЕंрджрд░ рд╕्рд╡рдпрдоेрд╡ рд╕рдоाрд╣िрдд рд╣ोрддी рдЬाрддी рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ी рдЙрд╕рдХी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рднाрд╖ाрдИ рдкрд╣рдЪाрди рдмрди рдЬाрддी рд╣ै। рдоाрддृрднाрд╖ा рд╣рдоाрд░े рд╕ंрд╕्рдХाрд░ों рдХी рд╕ंрд╡ाрд╣рдХ рд╣ोрддी рд╣ै, рд╣рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрддा рд╕े рдЬोрдб़рддी рд╣ै рдФрд░ рджेрд╢рдк्рд░ेрдо рдХी рднाрд╡рдиा рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░рддी рд╣ै। рдоाрддृрднाрд╖ा рдХे рдмिрдиा рдХिрд╕ी рднी рджेрд╢ рдХी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХी рд╣рдо рдХрд▓्рдкрдиा рднी рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддे।
рд▓ेрдХिрди рдХрдИ рдмाрд░ рдоाрдирд╡ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдоाрдирд╡ाрдзिрдХाрд░ों рдХे рд╣рдирди рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдоाрддृрднाрд╖ा рдХे рдЙрдкрдпोрдЧ рдХो рдЧрд▓рдд рдмрддाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрддृрджिрд╡рд╕ рдордиाрдиे рдХे рдкाрд░्рд╢्рд╡ рдоें рднी рдпрд╣ी рдХाрд░рдг рдиिрд╣िрдд рд╣ै । 1947 рдоें рднाрд░рдд рд╡िрднाрдЬрди рдХे рдмाрдж рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдиे рдкूрд░्рд╡ी рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдоें рдЙрд░्рджू рдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рднाрд╖ा рдШोрд╖िрдд рдХрд░ рджिрдпा рдеा рд▓ेрдХिрди рдЗрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдмंрдЧाрд▓ी рдмोрд▓рдиे рд╡ाрд▓ों рдХा рдЖрдзिрдХ्рдп рдеा рдФрд░ 1952 рдоें рдЬрдм рдЕрди्рдп рднाрд╖ाрдУं рдХो рдкूрд░्рд╡ी рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдоें рдЕрдоाрди्рдп рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рддो рдвाрдХा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдХे рдЫाрдд्рд░ों рдиे рдЖंрджोрд▓рди рд╢ुрд░ु рдХिрдпा рдФрд░ рдЗрд╕ рдЖंрджोрд▓рди рдХो рд░ोрдХрдиे рдХे рд▓िрдП рдкुрд▓िрд╕ рдиे рдЫाрдд्рд░ों рдФрд░ рдк्рд░рджрд░्рд╢рдирдХाрд░िрдпों рдкрд░ рдЧोрд▓िрдпाँ рдЪрд▓ाрдиी рд╢ुрд░ु рдХрд░ рджीं рдЬिрд╕рдоें рдХрдИ рдЫाрдд्рд░ों рдХी рдоृрдд्рдпु рд╣ो рдЧрдИ। рдЕрдкрдиी рдоाрддृрднाрд╖ा рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╢рд╣ीрдж рд╣ुрдП рдЗрди рдЫाрдд्рд░ों рдХी рдпाрдж рдоें рд╕्рдоृрддि рджिрд╡рд╕ рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
рдЬрдирд╡рд░ी 1998 рдоें рдПрдХ рдмांрдЧ्рд▓ाрджेрд╢ी рдХैрдиेрдбिрдпрди рдиाрдЧрд░िрдХ рд░рдлीрдХुрд▓ рдЗрд╕्рд▓ाрдо рдоें рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдЬрдирд░рд▓ рдХो рдкрдд्рд░ рд▓िрдЦрдХрд░ рджुрдиिрдпा рдХी рд▓ुрдк्рдд рд╣ोрддी рднाрд╖ाрдУं рдХो рдмрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрддृрднाрд╖ा рджिрд╡рд╕ рдордиाрдП рдЬाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдЧ्рд░рд╣ рдХिрдпा рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП 21 рдлрд░рд╡рд░ी рдХे рджिрди рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд░рдЦा। рддрдд्рдкрд╢्рдЪाрдд рд╡िрд╢्рд╡ рдоें рднाрд╖ाрдИ рдФрд░ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╡िрд╡िрдзрддा рдФрд░ рдмрд╣ुрднाрд╖िрдХрддा рдХे рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдФрд░ рд╕ंрд╡рд░्рдзрди рд╣ेрддु 19 рдирд╡ंрдмрд░ 1999 рдХो рдпूрдиेрд╕्рдХो рдиे рджुрдиिрдпा рдХा рдз्рдпाрди рдЕрдкрдиी рдФрд░ рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХिрдпा рдФрд░ 2000 рд╕े рдк्рд░рддिрд╡рд░्рд╖ 21 рдлрд░рд╡рд░ी рдХो рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрддृрднाрд╖ा рджिрд╡рд╕ рдордиाрдиे рдХा рдиिрд╢्рдЪрдп рдХिрдпा рдЧрдпा। рдпूрдиेрд╕्рдХो рдж्рд╡ाрд░ा рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрддृрднाрд╖ा рджिрд╡рд╕ рдХी рдШोрд╖рдгा рд╕े рдмांрдЧ्рд▓ाрджेрд╢ рдХे рднाрд╖ा рдЖंрджोрд▓рди рджिрд╡рд╕ рдХो рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡ीрдХृрддि рдоिрд▓ी рдЬो рдмांрдЧ्рд▓ाрджेрд╢ рдоें рд╕рди 1952 рд╕े рдордиाрдпा рдЬाрддा рд░рд╣ा рд╣ै। рдмांрдЧ्рд▓ाрджेрд╢ рдоें рдЗрд╕ рджिрди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЕрд╡рдХाрд╢ рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдХे рд▓ोрдЧ рд╢рд╣ीрдж рдоीрдиाрд░ рдкрд░ рдкुрд╖्рдк рд╕рдорд░्рдкिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं рдФрд░ рдЗрд╕े рдЙрдд्рд╕рд╡ рдХी рддрд░рд╣ рдордиाрддे рд╣ैं।
рд╡िрд╢्рд╡ рдоें рдРрд╕ी рдХрдИ рднाрд╖ाрдПँ рдФрд░ рдмोрд▓िрдпाँ рд╣ैं рдЬो рдЖрдЬ рд╡िрд▓ुрдк्рддि рдХी рдХрдЧाрд░ рдкрд░ рд╣ैं рдФрд░ рдЙрдирдХा рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдХрд░рдиा рдЕрдд्рдпाрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै। рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рджुрдиिрдпा рднрд░ рдоें рдмोрд▓ी рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рдЫрд╣ рд╣рдЬाрд░ рднाрд╖ाрдУं рдоें рд╕े рд▓рдЧрднрдЧ рд╣рд░ рджो рд╕рдк्рддाрд╣ рдоें рдПрдХ рднाрд╖ा рдЧाрдпрдм рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै рдЬो рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдФрд░ рдмौрдж्рдзिрдХ рд╡िрд░ाрд╕рдд рдХो рдирд╖्рдЯ рдХрд░ рджेрддी рд╣ै। рдпूрдиेрд╕्рдХो рдХा рдпрд╣ рдоाрдирдиा рд╣ै рдХि рдмрдЪрдкрди рд╕े рд╣ी рдоाрддृрднाрд╖ा рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдХो рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдиी рдЪाрд╣िрдП рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ी рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕ीрдЦрдиे рдХी рдиींрд╡ рд╣ै। рднाрд░рдд рдоें рднी рдирдИ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдХрджрдо рдЙрдаाрдП рдЧрдП рд╣ैं।
рджुрдиिрдпा рднрд░ рдоें рдЕрдкрдиी рднाрд╖ा рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдк्рд░рддि рд▓ोрдЧों рдоें рд░ुрдЪि рдЬाрдЧृрдд рдХрд░рдиा рдФрд░ рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдлैрд▓ाрдиा рд╣ी рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрддृрднाрд╖ा рджिрд╡рд╕ рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै। рдЗрд╕ рджिрд╡рд╕ рдкрд░ рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХा рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ, рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдФрд░ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╕ंрдЧрдарди рдФрд░ рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХी рдПрдЬेंрд╕िрдпाँ рднाрд╖ाрдИ рдФрд░ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╡िрд╡िрдзрддा рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों рдоें рднाрдЧ рд▓ेрддी рд╣ैं। рд╕ाрде рд╣ी рд╕ाрде рд▓ोрдЧों рдХो рдПрдХ рд╕े рдЕрдзिрдХ рднाрд╖ा рд╕ीрдЦрдиे рдФрд░ рдЕрдкрдиी рдоाрддृрднाрд╖ा рдХे рдмाрд░े рдоें рдЕрдкрдиे рдЬ्рдЮाрди рдХो рдмрдиाрдП рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХрд░рддी рд╣ैं।
рд╕्рдкेрди рдХे рдмाрд░्рд╕िрд▓ोрдиा рдоें рд▓िंрдЧुрдЖрдкाрдХ्рд╕ рдЗंрд╕्рдЯिрдЯ्рдпूрдЯ рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡рд░्рд╖ рдЗрд╕ рджिрди рд▓िंрдЧुрдЖрдкाрдХ्рд╕ рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै। рдпрд╣ рдЙрди рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рд╣ै рдЬिрди рд▓ोрдЧों рдиे рднाрд╖ाрдИ рд╡िрд╡िрдзрддा рдпा рдмрд╣ुрднाрд╖ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рдХाрд░्рдп рдХिрдпा рд╣ै। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡рд░्рд╖ рдХी рднाँрддि рдЗрд╕ рд╡рд░्рд╖ рднी рдПрдХ рд╡िрд╖рдп рдХा рдЪрдпрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдФрд░ 21 рдлрд░рд╡рд░ी 2022 рдХे рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрддृрднाрд╖ा рджिрд╡рд╕ рдХा рд╡िрд╖рдп рд╣ै-- *рдмрд╣ुрднाрд╖ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ौрдж्рдпोрдЧिрдХी рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ : рдЪुрдиौрддिрдпां рдФрд░ рдЕрд╡рд╕рд░* рдмрд╣ुрднाрд╖ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХो рдЖрдЧे рдмрдв़ाрдиे рдФрд░ рд╕рднी рдХे рд▓िрдП рдЧुрдгрд╡рдд्рддाрдкूрд░्рдг рд╢िрдХ्рд╖рдг рдФрд░ рд╕ीрдЦрдиे рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХा рд╕рдорд░्рдерди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ौрдж्рдпोрдЧिрдХी рдХी рд╕ंрднाрд╡िрдд рднूрдоिрдХा рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХी рдЬाрдПрдЧी।
рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдиिрд░्рдоाрддाрдУं рдХी рдЕрднिрд▓ाрд╖ा рдеी рдХि рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рднाрд░рдд рдХा рд╢ाрд╕рди рдЕрдкрдиी рднाрд╖ाрдУं рдоें рдЪрд▓े рддाрдХि рдЖрдо рдЬрдирддा рджेрд╢ рдоें рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдкрд░िрд╡рд░्рддрдиों рдФрд░ рдк्рд░рдЧрддि рд╕े рдЕрд╡рдЧрдд рд░рд╣े рддрдеा рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЖрдкрд╕ी рд╕ाрдоंрдЬрд╕्рдп рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ो рд╕рдХे। рдкрд░ंрддु рджुрдЦрдж рд╣ै рдХि рдЕрднी рддрдХ рдРрд╕ी рд╕्рдеिрддि рдирд╣ीं рдмрди рдкाрдИ рд╣ै। рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рдоें рд╣рд░ рдк्рд░ांрдд рдХी рдЕрд▓рдЧ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╣ै, рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рдкрд╣рдЪाрди рд╣ै, рдЙрдирдХा рдЕрдкрдиा рдПрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рднोрдЬрди, рд╕ंрдЧीрдд рдФрд░ рд▓ोрдХрдЧीрдд рд╣ै। рдЗрд╕ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯрддा рдХो рдмрдиाрдП рд░рдЦрдиा, рдЗрд╕े рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХрд░рдиा рд╣ी рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрддृрднाрд╖ा рджिрд╡рд╕ рдордиाрдиे рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै। рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрддृрднाрд╖ा рджिрд╡рд╕ рдЗрд╕ рдмाрдд рдХी рдпाрдж рджिрд▓ाрддा рд╣ै рдХि рднाрд╖ा рд╣рдоें рдХैрд╕े рдЬोрдб़рддी рд╣ै, рд╣рдоें рд╕рд╢рдХ्рдд рдмрдиाрддी рд╣ै рдФрд░ рджूрд╕рд░ों рдХो рд╣рдоाрд░ी рднाрд╡рдиाрдУं рдХो рд╕ंрдк्рд░ेрд╖िрдд рдХрд░рдиे рдоें рд╣рдоाрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा рдХрд░рддी рд╣ै। рдЕंрдд рдоें рдЗрддрдиा рд╣ी рдХрд╣рдиा рдЪाрд╣рддी рд╣ूँ--
рднाрд╖ा рджेрддी рдиिрдЬ рдкрд╣рдЪाрди,
рднाрд╖ा рджेрддी рдЬीрд╡рди рдЬ्рдЮाрди,
рдмोрд▓ी рдЪाрд╣े рдХोрдИ рднी рдмोрд▓ें
рдоाрддृрднाрд╖ा рдоें рдмрд╕рддे рдк्рд░ाрдг।
* рдоाрддृрднाрд╖ा рдХा рдпोрдЧрджाрди : рдк्рд░ो. рдЕрди्рдирдкूрд░्рдгा .рд╕ी
* рд╣िंрджी рднाрд╖ा рдХी рд╡िрд╢्рд╡рд╡्рдпाрдкрдХрддा : рдбॉ. рдЛрд╖рднрджेрд╡ рд╢рд░्рдоा