рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп : рдмाрд▓ рдХрд╣ाрдиिрдпां | рдмाрд▓ рдХрд╡िрддाрдПं | Children's Hindi Literature

Dr. Mulla Adam Ali
0

Children's Hindi Literature : Children's Stories in Hindi -

Children's Poetry in Hindi

Children's Hindi Literature

рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп : рдмाрд▓ рдХрд╣ाрдиिрдпां | рдмाрд▓ рдХрд╡िрддाрдПं | Children's Hindi Literature

рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп : рдмाрд▓рдХों рдоें рдЕрдз्рдпрдпрди рдХे рдк्рд░рддि рд░ुрдЪि рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд▓िрдЦा рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХो рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХрд╣рддे рд╣ैं। рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╡рд╣ рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рдмाрд▓рдХों рдоें рдоाрдирд╕िрдХ, рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ рдФрд░ рдордиोрд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХी рдкूрд░्рддि рд╣ोрддी рд╣ै। рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоुрдЦ्рдп рд░ूрдк рд╕े 4 рд╕े 14 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рд╡рд░्рдЧ рдХे рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдз्рдпाрди рдоें рд░рдЦрдХрд░ рд▓िрдЦा рдЬाрддा рд╣ै। "рд╣рд░िрдХृрд╖्рдг рджेрд╡рд╕рд░े" рднाрд░рдд рдХे рдкрд╣рд▓े рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рд╣ै рдЬो рдордз्рдпрдк्рд░рджेрд╢ рд╕े рддाрд▓्рд▓ुрдХ рд░рдЦрддे рд╣ैं। рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдкрд╣рд▓े рдкीрдПрдЪрдбी рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд╡्рдпрдХ्рддि рднी "рд╣рд░िрдХृрд╖्рдг рджेрд╡рд╕рд░े" рд╣ी рд╣ै।

рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП рдЬ्рдЮाрдирд╡рд░्рдзрдХ рдХрдеाрдУं рдФрд░ рдХрд╣ाрдиिрдпों рдФрд░ рдордиोрд░ंрдЬрди рдХा рдЕрдеाрд╣ рд╕ाрдЧрд░ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рд╣ोрддा рд╣ै। рдмाрд▓рдХों рдХे рд░ुрдЪिрдпों рдФрд░ рдЗрдЪ्рдЫाрдУं рдХो рдз्рдпाрди рдоें рд░рдЦрдХрд░ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд▓िрдЦा рдЬाрддा рд╣ै। рдЖрдЬ рдХे рдмाрд▓рдХ рдХрд▓ рдХे рджेрд╢ рдХा рднрд╡िрд╖्рдп рд╣ोрддे рд╣ैं, рд╣рдоाрд░ा рдлрд░्рдЬ рд╣ै рдХी рд╣рдоें рдЙрди्рд╣ें рдЕрдЪ्рдЫा рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдЕрдЪ्рдЫे рд╕ंрд╕्рдХाрд░ рджे। рдмрдЪрдкрди рд╣рдоाрд░े рдЬीрд╡рди рдХा рд╡рд╣ рд╣िрд╕्рд╕ा рд╣ै рдЬो рд╣рдоें рдЗрдЪ्рдЫाрдУं рдХे рдкंрдЦ рд▓рдЧाрдХрд░ рдЖрд╕рдоाрди рдоें рдЙрдб़ाрддा рд╣ै, рдХрд▓्рдкрдиाрдУं рдХे рд╕ाрдЧрд░ рдоें рдШुрдоाрддा рд╣ै рдФрд░ рдирдП рдирдП рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд▓ाрд▓ाрдпिрдд рдХрд░рддा рд╣ै।

рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдЕрд░्рде рдПрд╡ं рдкрд░िрднाрд╖ा : рд╕рд░рд▓ рдЕрд░्рде рдоें рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै, рдмाрд▓рдХों рдХे рдирдЬрд░िрдпों рд╕े рдмाрд▓рдХों рдХे рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ीं рдоें рднाрд╖ा рдоें рд▓िрдЦा рдЧрдпा рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХрднी рдХрднी рдмाрд▓рдХों рдж्рд╡ाрд░ा рднी рд▓िрдЦा рд╣ुрдЖ рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╢рдм्рдж рдмाрд▓ рдФрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рджो рд╢рдм्рджों рд╕े рдмрдиा рд╣ै। рдмाрд▓ рдЕрд░्рдеाрдд рдирди्рд╣ा рдоुрди्рдиा рдмाрд▓рдХ рдпा рдмрдЪ्рдЪा।

рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕рдоाрдЬ рдХा рджрд░्рдкрдг рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдмाрд▓рдХों рдХे рдЕрди्рддрд░्рдорди рдХा рдк्рд░рддिрдмिрдо्рдм। рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдмрдЪ्рдЪे рдХे рд╕рд╣рдЬ, рд╕рд░рд▓ рдорди рдХा рджрд░्рдкрдг рд╣ोрддा рд╣ै, рд╡рд╣ीं рдмाрд▓ рдЧोрдкाрд▓ рдХी рдЕрдардЦेрд▓िрдпाँ, - рдмाрд▓ рд╕ुрд▓рдн рдЪेрд╖्рдЯाрдпें, рдирдЯрдЦрдЯрдкрди, рдХрд▓्рдкрдиाрд╢ीрд▓рддा, рдХ्рд░ीрдб़ाрдпें рдЖрджि рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдЬाрди рд╣ोрддी рд╣ैं। рдмाрд▓ рд░рдЪрдиाрдпें рдкрдв़рдХрд░ рдмाрд▓рдХों рдХा рддрджрдиुрд░ूрдк рднाрд╡рдиाрдд्рдордХ, рдордиोрд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ, рдЖрдд्рдоिрдХ, рд╕ंрд╡ेрджрдиाрдд्рдордХ рдЙрдд्рдХрд░्рд╖ рд╣ोрддा рд╣ै। рд╕ाрд░ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рд╢्рд░ेрд╖्рда рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдиींрд╡ рдкрд░ рд╣ी рдЙрдд्рддрдо рд╕рдоुрди्рдирдд, рд╕рдо्рдпрдХ рд╕्рд╡рд╕्рде рд╕рдоाрдЬ рд░ूрдкी рднрд╡рди рдЦрдб़ा рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдпрд╢рд╕्рд╡ी рдмाрд▓ рд░рдЪрдиाрдХाрд░ рджीрдирджрдпाрд▓ рд╢рд░्рдоा рдХा рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕ुрди्рджрд░ рдПрд╡ं рд╕्рд╡рд╕्рде рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рдорд╣рддी рднूрдоिрдХा рдХा рдиिрд░्рд╡рд╣рди рдХрд░рдиे рдоें рдкूрд░्рдгрд░ूрдкेрдг рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ैं।

рдпे рднी рдкрдв़ें; рд╣िрди्рджी рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп : рджрд╢ा рдФрд░ рджिрд╢ा | Bal Sahitya

рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХो рддीрди рд░ूрдкों рдоें рд╡िрднрдХ्рдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै- 1. рд╢िрд╢ु рд╕ाрд╣िрдд्рдп, 2. рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп, 3. рдХिрд╢ोрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдп

1. рд╢िрд╢ु рд╕ाрд╣िрдд्рдп

рдЫः рд╕ाрд▓ рддрдХ рдХे рдмाрд▓рдХ рдХे рд▓िрдП рд▓िрдЦा рдЧрдпा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╢िрд╢ु рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рд╢्рд░ेрдгी рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдоाрдиा рдЧрдпा рд╣ै। рд╢िрд╢ु рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдЬрдЧрдд рдмрд╣ुрдд рд╕ीрдоिрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдХрд▓्рдкрдиा рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдмрд╣ुрдд рд╡िрд╕्рддृрдд । рдЕрддः рдЗрдирдХे рд▓िрдП рдЕрддि рд╕рд╣рдЬ, рд╕ुрдЧ्рд░ाрд╣्рдп рднाрд╖ा рдоें рд▓рдШु рдЖрдХाрд░ рдХी рд░рдЪрдиाрдПँ рд▓िрдЦी рдЬाрддी рд╣ैं рдпрдеा рд▓ौрд░ी, рдк्рд░рднाрддी, рдЦेрд▓ рдЧीрдд, рдЕрднिрдирдп рдЧीрдд, рдиिрд░рд░्рдердХ рдЧीрдд, рдХрд▓्рдкрдиा рдк्рд░рдзाрди рдЫोрдЯी-рдЫोрдЯी рдХрд╣ाрдиिрдпाँ, рдкрд╣ेрд▓िрдпाँ, рдЪुрдЯрдХुрд▓े рдЗрдд्рдпाрджि । рдХрдардкुрддрд▓ी рдХे рдиाрдЯрдХ, рд╡िрднिрди्рди рдоुрдж्рд░рдУं рд╡ाрд▓ी рдиृрдд्рдп рдиाрдЯिрдХाрдПँ рднी рд╢िрд╢ुрдУं рдХे рдк्рд░िрдп рд░рд╣े рд╣ैं। рдЗрдирдХे рд╡िрд╖рдп рдкрд╢ु-рдкрдХ्рд╖ी, рдлूрд▓-рдкрдд्рддिрдпाँ, рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдЙрдкाрджाрди рд░рд╣े। рд╢िрд╢ु рд╕ुрдирдХрд░ рдФрд░ рджेрдЦрдХрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдЖрд╕्рд╡ाрджрди рдХрд░рддा рд╣ै। рд▓ोрд░िрдпाँ, рдк्рд░рднाрддिрдпाँ, рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдЖрджि рд╕ुрдирдХрд░ рд╡рд╣ рдк्рд░рдоुрджिрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдиाрдЯрдХ, рдиृрдд्рдп рдЖрджि рдХो рджेрдЦрдХрд░ рд╡рд╣ рдЙрд▓्рд▓рд╕िрдд рд╣ोрдХрд░ рдиाрдЪрдиे рддрдХ рд▓рдЧ рдЬाрддा рд╣ै। рд╢िрд╢ु рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рднाрд╖ा рдмрд╣ुрдд рд╕рд░рд▓, рд╕рд╣рдЬ рд╣ोрддी рд╣ै рдЗрд╕рдоें рдПрдХ рднी рд╢рдм्рдж рдРрд╕ा рдирд╣ीं рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдЬिрд╕े рд╢िрд╢ु рдЖрдд्рдорд╕ाрдд рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХे।

рдбॉ. рдиाрдЧेрд╢ рдкाрдг्рдбेрдп рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ 6 рд╡рд░्рд╖ рддрдХ рдХे рдмाрд▓рдХों рдХे рд▓िрдП рд░рдЪिрдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╢िрд╢ु рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рд╢िрд╢ुрдУं рдХे рдЕрдиुрднрд╡ рдПрд╡ं рд╢рдм्рджрдХोрд╢ рдЕрдд्рдпंрдд рд╕ीрдоिрдд рдФрд░ рдХрд▓्рдкрдиाрдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЕрдд्рдпрди्рдд рд╡िрдЪिрдд्рд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЕрд╕्рддु, рдЙрдирдХे рд▓िрдП рдЕрддि рд╕рд░рд▓, рд╕рд╣рдЬ рдПрд╡ं рд╕ुрдЧ्рд░ाрд╣्рдп рд╡िрд╖рдпрд╡рд╕्рддु рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै।

2. рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп

рдЫः рд╡рд░्рд╖ рдХे рдмाрдж рдмाрд▓рдХ рдХी рджुрдиिрдпा рдзीрд░े-рдзीрд░े рдмрджрд▓рдиे рд▓рдЧрддी рд╣ै। рд╡рд╣ рдШрд░, рдкрд░िрд╡ाрд░, рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рд╕рдоाрдЬ, рджेрд╢ рдХे рдмाрд░े рдоें рдЬाрдирдиे-рд╕рдордЭाрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдЙрд╕рдХी рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕ा, рд╡ृрддि рдмрджрд▓рдиे рд▓рдЧрддी рд╣ै। рдоैрдд्рд░ी рднाрд╡ рдЬाрдЧ्рд░рдд рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдкाрда्рдп-рдкुрд╕्рддрдХें рдФрд░ рдмाрд╣्рдп рдкрд░िрд╡ेрд╢ рд╕े рдШुрд▓-рдоिрд▓ рдЬाрдиे рд╕े рдЙрд╕рдХे рд╢рдм्рдж рдЬ्рдЮाрди рдоें рд╡ृрдж्рдзि рднी рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рдХрд▓्рдкрдиा рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдпрдеाрд░्рдерд╡ाрджी рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХ्рдпा, рдХैрд╕े, рдХ्рдпों, рдХрдм рдЖрджि рдЕрдиेрдХ рд╕рд╡ाрд▓ рдЙрд╕ рдХे рдорди рдоें рдХрд░рд╡рдЯें рдмрджрд▓рдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं। рдЕрдкрдиे рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдХी рд╣рд░ рд╡рд╕्рддु рдХो рджेрдЦрдХрд░ рд╡рд╣ рдХौрддुрд╣рд▓ рд╕े рднрд░ рдЬाрддा рд╣ै। рдЙрдирдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдХрдИ-рдХрдИ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рд╕ोрдЪрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдЙрд╕рдХी рддрд░्рдХ рдХ्рд╖рдорддा, рдЙрдд्рд╕ुрдХрддा, рд╕ंрдкрд░्рдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдЙрд╕рдХी рдХрд▓्рдкрдиाрд╢рдХ्рддि рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдЕрддः рдмाрд▓ рд░рдЪрдиाрдХाрд░ рдХो рднी рдЙрд╕ी рдХे рдЕрдиुрд░ूрдк рд╕рд░्рдЬрдиा рдХрд░рдиी рд╣ोрддी рд╣ै। рдЙрд╕рдХो рдмाрд▓рдХ рдХी рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдк्рд░рд╡ृрдд्рддिрдпों рдХी рдХрд╕ौрдЯी рдкрд░ рдЦрд░ा рдЙрддрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдРрд╕ा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд░рдЪрдиा рдЪाрд╣िрдП рдЬिрд╕े рдмाрд▓рдХ рдЦुрд╢ी рд╕े рдЕрдкрдиा рд╕рдХे। рдЙрд╕ рдЙрдо्рд░ рдХे рдмрдЪ्рдЪे рдХे рд▓िрдП рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ, рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ, рдпрдеाрд░्рдерд╡ाрджी, рдЖрд╕्рдеाрд╡ाрджी рдк्рд░рд░ेрдХ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдк्рд░ेрдо рдЬाрдЧ्рд░рдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рд░рдЪрдиाрдПँ рдкрд╕ंрдж рдХрд░рддे рд╣ैं рдЬो рд╕рд░рд▓, рд╕рд╣рдЬ, рд╕рд░рд╕ рдФрд░ рд╕ुрдмोрдз рднी рд╣ो рдФрд░ рдмाрд▓рдХ рдоें рд╕ृрдЬрдиाрдд्рдордХ рд╢рдХ्рддि рднी рдЬाрдЧ्рд░рдд рдХрд░ рд╕рдХे рдПрд╡ं рдЬीрд╡рди рдоूрд▓्рдпों рд╕े рдЬुрдб़ рд╕рдХे। рдЗрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдиाрдпाрд╕ рд╢िрдХ्рд╖ा рднी рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░े рддो рдЕрдд्рдпुрдд्рддрдо рд╣ोрдЧी। рдмाрд▓рдХ рдЕрдиेрдХ рд╡िрдзाрдУं рдоें рд░рдЪрдиाрдПँ рдкрдв़рдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं рдпрдеा- рдЧीрдд, рдХрд╡िрддा, рдХрд╣ाрдиिрдпाँ, рдиाрдЯрдХ, рдПрдХांрдХी, рдмाрд▓-рдЧрдЬрд▓, рдкрд╣ेрд▓िрдпाँ, рдЪुрдЯुрдХрд▓े, рд╕ंрд╕्рдорд░рдг, рдмाрд▓ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдЖрджि рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдХा рджाрдпिрдд्рд╡ рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдЗрди рд╕рднी рд╡िрдзाрдУं рдоें рд░ोрдЪрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рд╕ृрдЬрди рдХрд░े।

рдпे рднी рдкрдв़ें; рд╣िрди्рджी рдмाрд▓ рдХрдеा рдПрд╡ं рдХाрд╡्рдп рдоें рдиिрд╣िрдд рд╕ंрджेрд╢ рдкрд░ рдПрдХ рдирдЬ़рд░िрдпा

3. рдХिрд╢ोрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдп

рддेрд░рд╣ рд╕े рдЕрдаाрд░рд╣ рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЙрдо्рд░ рдХिрд╢ोрд░ाрд╡рд╕्рдеा рдХрд╣рд▓ाрддी рд╣ै। рдпрд╣ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдПрдХ рддрд░рд╣ рд╕े рд╕ंрдХ्рд░рдордг рдХी рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕рдордп рд░рд╕ाрдпрдиों рдХे рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдХे рдХाрд░рдг рдХिрд╢ोрд░ рдоें рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рдПрд╡ं рдоाрдирд╕िрдХ рдмрджрд▓ाрд╡ рдпा рдХрд╣ें рдХि рдЙрд╕рдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдмрдб़ी рддीрд╡्рд░рддा рдХे рд╕ाрде рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдХिрд╢ोрд░ рдХिрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдкрд╕ंрдж рдирд╣ीं рдХрд░рддा, рдпрд╣ рдЙрдо्рд░ рдЕंрддрд░рдоुрдЦी рд╣ोрддी рд╣ै рдПрд╡ं рдЙрдирдХी рд░ुрдЪिрдпों рдоें рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдХिрд╢ोрд░ рдЕрдкрдиी рдЕрд▓рдЧ рдХрд▓्рдкрдиाрд▓ोрдХीрдп рджुрдиिрдпा рдоें рд╡िрдЪрд░рдг рдХрд░рддा рд╣ै। рдЙрд╕рдХा рд╕्рд╡ाрднिрдоाрди рдмрд╣ुрдд рдмрдв़ рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рд╕рдордЭрджाрд░ी рднी рд╣рд░ рдмाрдд рдХा рд╡िрд╢्рд▓ेрдХ्рд╖рдг рддрд░्рдХ рд╕े рдХрд░рддा рд╣ै। рднाрд╡ी рдЬीрд╡рди рдХो рд▓ेрдХрд░ рдХेрд░िрдпрд░ рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╡рд╣ рдЪिंрддा рднी рдХрд░рдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рд╕рдоाрдЬ рд╕ंрд╕्рдХृрддि, рдкрд░िрд╡ेрд╢, рд░ाрдЬрдиीрддि, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп-рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों, рдзрд░्рдо рдЖрджि рдХिрд╢ोрд░ рдХो рдЪिंрддрди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╡рд╢ рдХрд░рддे рд╣ैं рдПрд╡ं рдХрдИ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूреЭिрдпों рд╕े рдЙрд╕рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рд╣ोрддा рд╣ै, рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░, рдЕрдиैрддिрдХрддा, рдк्рд░рддिрд╕्рдкрд░्рдж्рдзा, рдЕंрдзрд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ों рд╕े рдЙрд╕े рджो рдЪाрд░ рд╣ोрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╡рдп рдоें рдкрдв़ाрдИ рдХा рдмोрдЭ рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдХिрд╢ोрд░ рдЕрдХрд╕рд░ рдЪिрдб़рдЪिрдб़े рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं। рд╡िрдкрд░ीрдд рд▓िंрдЧ рдХे рдк्рд░рддि рдЙрдд्рд╕ुрдХрддा рдФрд░ рдЖрдХрд░्рд╖рдг рдЪрд░рдо рдкрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдЙрдо्рд░ рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдиाрдЬुрдХ рдоोрдб़ рд╕े рдЧुрдЬрд░рддी рд╣ै, рд╕рд╣ी рд░ाрд╕्рддे рд╕े рднрдЯрдХрддे рджेрд░ рдирд╣ीं рд▓рдЧрддी рдХिрд╢ोрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХिрд╢ोрд░ों рдХी рдоाрдирд╕िрдХ рд╕рди्рддुрд╖्рдЯि рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рдХे рд╕ाрде рдЙрдирдХा рд╕рдоाрдЧ्рджрд░्рд╢рди рднी рдХрд░ें, рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдХрд░े, рдЙрдирдХी рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХा рд╕рдоाрдзाрди рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░ें рдХिрд╢ोрд░ рдмौрдж्рдзिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдмрд╣ुрдд рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं, рдЕрддः рдЙрдирдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдмрд╣ुрдЖрдпाрдоी рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдФрд░ рд╕рднी рд╡िрдзाрдУं рдоें рднी, рдХ्рдпोंрдХि рдХिрд╢ाрд░ों рдХो рдЧीрдд, рдЧрдЬрд▓, рдХрд╣ाрдиिрдпाँ, рдиिрдмрди्рдз, рдиाрдЯрдХ, рдПрдХांрдХी, рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдЬीрд╡рдиी рдЖрдд्рдордХрдеा рдЖрджि рд╕рднी рд╡िрдзाрдУं рдХो рдкрдв़рдиा рдЕрдЪ्рдЫा рд▓рдЧрддा рд╣ै рдЕрдз्рдпрдпрди рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд░ूрдкों рдоें рд╡िрднाрдЬिрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै-

рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рдкौрд░ाрдгिрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рдХाрд▓्рдкрдиिрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рдордиोрд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рд╡िрдзाрдЧрдд рд░ूрдк рд╕े рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдиिрдо्рдиांрдХिрдд рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдиे рдиिрд░ूрдкिрдд рдХिрдпे рд╣ैं। рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп, рдмाрд▓ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ, рдмाрд▓ рдиाрдЯрдХ рдФрд░ рдПрдХांрдХी, рдмाрд▓ рдЙрдкрди्рдпाрд╕, рдмाрд▓ рд╕ंрд╕्рдорд░рдг, рдмाрд▓ рдиिрдмрди्рдз, рдЕрди्рдп рдмाрд▓ рдкрд╣ेрд▓िрдпाँ, рдЪुрдЯुрдХрд▓े, рдЪिрдд्рд░ рдХрдеाрдпें, рдмाрд▓ рдЬीрд╡рдиी рдЖрджि।

рдЖрдЗрдП рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдХुрдЫ рдкрд░िрднाрд╖ाрдПं рджेрдЦрддे рд╣ैं : рдбॉ. рдиाрдЧेрд╢ рдкाрдг्рдбेрдп 'рд╕ंрдЬрдп' рдХे рд╢рдм्рджों рдоें рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕рд╣ी рдоाрдпрдиे рдоें рд╡рд╣ рд╣ै рдЬिрд╕े рдкрдв़рдХрд░ рдмрдЪ्рдЪे рдЖрдиंрджिрдд рд╣ो, рдЙрдирдоें рдЖрдд्рдоा рд╕ुрдзाрд░ рдФрд░ рд╕рдо्рдпрдХ рд╡िрдХाрд╕ рд╣ो рдФрд░ рдЬीрд╡рди рдХे рд╕ंрдШрд░्рд╖ों рд╕े рдЬूрдЭрдиे рдХे рджिрд╢ा рдоें рдХ्рд░िрдпाрд╢ीрд▓ рд╣ो рд╕рдХे। рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдк्рд░рдгрдпрди рд╡рд╕्рддुрддः рдЕрдд्рдпंрдд рдХрдаिрди рдХाрд░्рдп рд╣ै। рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рд╡рд╣ рд╣ै рдЬो рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП рдмрдЪ्рдЪों рдХी рдЕрдиुрднूрддिрдпों рдХो рдЖрдд्рдорд╕ाрд░ рдХрд░ рдЙрди्рд╣ीं рдХी рднाрд╖ा рдоें рд▓िрдЦрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХो рдкрд░рдХाрдпा рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХी рд╕ंрдЬ्рдЮा рджी рдЧрдИ рд╣ै।

рдбॉ. рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдмрди्рдзु рдХे рд╢рдм्рджों рдоें рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдк्рд░ेрд░рдХ рдФрд░ рд░ोрдЪрдХ рджोрдиों рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдЬрднी рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдЙрд╕рдоें рд░ोрдЪрдХрддा рд╣ो рдФрд░ рдк्рд░ेрд░рдХ рднी рд╣ो рдЕрди्рдпрдеा рд╡рд╣ рдиिрд░ुрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ोрдиे рд╕े рдЧुрдгрдХाрд░ी рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддा।

рдЖрдзुрдиिрдХ рдоीрд░ा рдорд╣ाрджेрд╡ी рд╡рд░्рдоा рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХो рдкрд░िрднाрд╖िрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рд╕्рд╡рдпं рдПрдХ рдХाрд╡्рдп рдмाрд▓рдХ рд╣ी рд╣ै, рд╕्рд╡рдпं рд╣ी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╣ै।

рдпे рднी рдкрдв़ें; рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдмрдЪ्рдЪों рдкрд░ рдк्рд░рднाрд╡ : Impact of Children's Literature on Children

рдбॉ. рд▓рдХ्рд╖्рдоी рдиाрд░ाрдпрдг рджुрдмे рдмрдЪ्рдЪों рдХी рджुрдиिрдпा рд╕рд░्рд╡рдеा рдкृрдердХ рд╣ोрддी рд╣ै рдЙрдирдХा рдЕрдкрдиा рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рд╣ोрддा рд╣ैं рд╡े рд╕ंрд╕्рдХृрддि, рд╕ाрд╣िрдд्рдп рддрдеा рд╕рдоाрдЬ рдХे рд▓िрдП рдирдП рд╣ोрддे рд╣ैं। рд╕्рдХूрд▓ी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдирд╣ीं рд╣ै рдЕрдкिрддु рдмрдЪ्рдЪों рдХे рдЬीрд╡рди рддрдеा рдордиोрднाрд╡ों рдХो рдЬीрд╡рди рдХे рд╕рдд्рдп рдПрд╡ं рдоूрд▓्рдпों рдХे рдкрд╣рдЪाрдирдиे рдХी рд╕्рдеिрддि рд╕े рдЬोрдб़рдХрд░ рдЬो рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЙрдирдХो рд╕рд░рд▓ рдПрд╡ं рдЙрдирдХी рдЕрдкрдиी рднाрд╖ा рдоें рд▓िрдЦा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдЬो рдмрдЪ्рдЪों рдХे рдорди рдХो рднाрддा рд╣ै рд╡рд╣ी рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╣ै।"

рдмाрд▓рдХों рдХी рдк्рд░िрдп рдкрдд्рд░िрдХा рдХे рдЪंрджाрдоाрдоा рдХे рд╕рдо्рдкाрджрдХ рд╢्рд░ी рдмाрд▓ рд╢ौрд░ि рд░ेрдб्рдбी- рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╡рд╣ рд╣ै рдЬो рдмрдЪ्рдЪों рдХे рдкрдв़рдиे рдпोрдЧ्рдп рд╣ो, рд░ोрдЪрдХ рд╣ो, рдЙрдирдХी рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕ा рдХी рдкूрд░्рддि рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рд╣ो рдЙрд╕ рдоें рдмुрдиिрдпाрджी рддрдд्рд╡ों рдХा рдЪिрдд्рд░рдг рд╣ो। рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдЕрдиाрд╡рд╢्рдпрдХ рд╡рд░्рдгрди рди рд╣ो। рдХрдеाрд╡рд╕्рддु рдоें рдЕрдиाрд╡рд╢्рдпрдХ рдкेрдЪीрджрдЧी рди рд╣ो। рд╡рд╣ рд╕рд░рд▓, рд╕рд╣рдЬ рдФрд░ рд╕рдордЭ рдоें рдЖрдиे рд╡ाрд▓ा рд╣ो। рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рд╕्рд╡ीрдХृрдд рддрде्рдпों рдХो рдк्рд░рддिрдкाрджिрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рд╣ो। "

'рдмाрд▓ рд╕рдЦा' рдХे рд╕рдо्рдкाрджрдХ рд▓рд▓्рд▓ी рдк्рд░рд╕ाрдж рдкाрдг्рдбेрдп рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै рдмाрд▓рдХ, рдмाрд▓िрдХाрдУं рдоें рд░ूрдЪि рд▓ाрдиा, рдЙрдирдоें рдЙрдЪ्рдЪ рднाрд╡рдиाрдУं рдХो рднрд░рдиा рдФрд░ рджुрд░्рдЧुрдгों рдХो рдиिрдХाрд▓ рдХрд░ рдмाрд╣рд░ рдХрд░рдиा, рдЙрдирдоें рд╣рд░ рддрд░рд╣ рдХा рд╕ुрдзाрд░ рдХрд░рдиा рдФрд░ рдЙрдирдХा рдЬीрд╡рди рд╕ुрдЦрдордп рдмрдиाрдиा।"

рдиिрд░ंрдХाрд░ рджेрд╡ рд╕ेрд╡рдХ- рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдмрдЪ्рдЪों рдХे рдордиोрднाрд╡ों, рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕ाрдУं рдФрд░ рдХрд▓्рдкрдиाрдУं рдХे рдЕрдиुрд░ूрдк рд╣ो, рдЬो рдмрдЪ्рдЪों рдХा рдордиोрд░ंрдЬрди рдХрд░ рд╕рдХे рдФрд░ рдордиोрд░ंрдЬрди рднी рд╡рд╣ рдЬो рд╕्рд╡рд╕्рде рдФрд░ рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд╣ो, рдЬो рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдмрдб़ों рдЬैрд╕ा рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рдирд╣ीं, рдЕрдкрдиे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдмрдиाрдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдП рд░рдЪा рдЧрдпा рд╣ो।

рд╣ाрд░्рд╡े рдбाрд░्рдЯрди (рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдп рд╕рдоीрдХ्рд╖рдХ)- рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕े рдоेрд░ा рдЕрднिрдк्рд░ाрдп рдЗрди рдк्рд░рдХाрд╢рдиों рд╕े рд╣ै, рдЬिрди рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдмрдЪ्рдЪों рдХो рд╕рд╣рдЬ рд░ीрддि рд╕े рдЖрдирди्рдж рджेрдиा рд╣ै, рди рдХि рдЙрди्рд╣ें рдоुрдЦ्рдп рд░ूрдк рд╕े рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдиा рдЕрдерд╡ा рдЙрди्рд╣ें рд╕ुрдзाрд░рдиा рдЕрдерд╡ा рдЙрди्рд╣ें рдЙрдкрдпोрдЧी рд░ीрддि рд╕े рд╢ांрдд рдХрд░рдиा।

Bal Kahani in Hindi : рд╣िрди्рджी рдмाрд▓ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ

Bal Kahani in Hindi

рдмाрд▓ рдХрд╣ाрдиिрдпां : рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП рдХाрдлी рд░ोрдЪрдХ рдХрд╣ाрдиिрдпां рд▓िрдЦी рдЧрдИ рд╣ैं рдЬैрд╕े - рдкंрдЪрддंрдд्рд░ рдХрдеाрдПं, рдЕрдХрдмрд░ рдмीрд░рдмрд▓ рдХрдеाрдПं, рдЪंрдкрдХ, рдиंрджрди, рдЪाрдЪा рдЪौрджрд░ी, рдЧिрд▓्рд▓ू рдЖрджि। рд╕рднी рдХрдеाрдПं рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд░ुрдЪिрдпों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдк्рд░ेрд░рдгाрджाрдпрдХ рд╣ै। рдмрдЪ्рдЪे рдЗрди рдХрдеाрдУं рдХो рдмрдв़े рд╢ौрдХ рд╕े рдкрдв़рддे рд╣ैं। рд╣िрди्рджी рд▓ेрдЦрдХों рдХा рднी рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдпोрдЧрджाрди рд░рд╣ा рд╣ै। рдИрджрдЧाрд╣ рдФрд░ рдкंрдЪ рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░ рдЬैрд╕ी рдХрд╣ाрдиिрдпां рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдиे рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП рд▓िрдЦी рд╣ै। рд▓ाрдЦ рдХी рдиाрдо рдиाрдЯрдХ рд╕рд░्рд╡ेрд╢्рд╡рд░ рджрдпाрд▓ рд╕рдХ्рд╕ेрдиा рдиे рд▓िрдЦा рд╣ै। рдЧुрд▓ेрд▓ рдХा рдЦेрд▓ рдХрд╣ाрдиी рднीрд╖्рдо рд╕ाрд╣рдиी рдиे, рдиाрдЪ рдШрд░ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдк्рд░िрдпрдо्рд╡рдж рдиे, рдкेрдкрд░ рдЪोрд░ рдХрд╣ाрдиी рд╕ंрдХрд▓рди рдХрд░ुрдг рдЧ्рд░ोрд╡рд░ рдХी рдХाрдлी рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ै। 

рдХрд╣ाрдиी рдмाрд▓рдХों рдХी рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдк्рд░िрдп рдк्рд░ाрдЪीрди рд╡िрдзा рд╣ै। рдХрд╣ाрдиी рд╕ुрдирдиे рдоें рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдкрд░рдо рдЖрдирди्рдж рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै। рд╡े рдХрд╣ाрдиी рд╕ुрдирдиे рдХे рдмрдб़ों рдХी рд╣рд░ рдмाрдд рдоाрди рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХी рдЦाрдиा-рдкीрдиा рднी рднूрд▓ рдЬाрддे рд╣ैं। рдмрдЪ्рдЪे рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╕े рд╣ी рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕ु рдХौрддूрд╣рд▓ рдк्рд░िрдп рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдЙрдо्рд░ рдоें рдХрд▓्рдкрдиा рд╢рдХ्рддि, рдЪрд░рдо рдкрд░ рд╣ोрддी рд╣ै। рдХрд╣ाрдиी рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рд╡िрд╢ेрд╖рддा рд╣ी рдпे рд╣ी рд╣ै рдХि рдЗрд╕рдоें рдХौрддूрд╣рд▓ рдиिрд░ंрддрд░ рдмрдиा рд░рд╣рддा рд╣ै। рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдмрдб़े рд▓ोрдЧों рдХो рднी рдХрд╣ाрдиी рд╕ुрдирдиा рдФрд░ рд╕ुрдиाрдиा рдмрд╣ुрдд рдк्рд░िрдп рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдЬрд╣ाँ рддрдХ рдХрд╣ाрдиी рдХे рдЬрди्рдо рдХा рд╕рд╡ाрд▓ рд╣ै, рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рднाрд╖ा рдХे рдЬрди्рдо рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдЗрд╕ рдХा рдк्рд░ाрджुрд░्рднाрд╡ рд╣ुрдЖ рд╣ोрдЧा। рдЬैрд╕े рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдиे рдмोрд▓рдиा рд╕ीрдЦा рд╣ोрдЧा, рддрднी рд╕े рдЙрд╕рдиे рдХрд╣ाрдиी рдХрд╣рдиा рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा рд╣ोрдЧा। рдХिрд╕ी рдЖрджрдоी рдХे рд╕ाрде рдХोрдИ рд░ोрдЪрдХ рдпा рдХिрд╕ी рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдХोрдИ рдШрдЯрдиा рдШрдЯिрдд рд╣ुрдИ рд╣ोрдЧी, рддрдм рдЙрд╕рдиे рдЕрдкрдиे рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдХे рд▓ोрдЧों рдХो рдмрдв़ा-рдЪрдв़ा рдХрд░ рдмрддाрдпा рд╣ोрдЧा. рдФрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдзीрд░े-рдзीрд░े рдХрд╣ाрдиी рдХा рдЕрдкрдиा рд░ूрдк рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ोрдиे рд▓рдЧा рд╣ोрдЧा। рдПрдХ рд╕े рджूрд╕рд░े рд╡्рдпрдХ्рддि рджूрд╕рд░े рд╕े рдЕрдЧрд▓े рдЖрджрдоी рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪрддे-рдкрд╣ुँрдЪрддे рдХрд╣ाрдиी рдиे рдЕрдкрдиी рдпाрдд्рд░ा рд╢ुрд░ू рдХी рд╣ोрдЧी। рдЗрд╕ рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдкрдд्рд░िрдХा рдиंрджрди рдХे рд╕рдо्рдкाрджрдХ рдЬрдп рдк्рд░рдХाрд╢ рднाрд░рддी рдиे рд▓िрдЦा рд╣ै-

'рдоाрдирд╡ рдиे рдЬрдм рд╕े рднाрд╖ा рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдкрдиे рднाрд╡ рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा рд╡िрдХрд╕िрдд рдХी, рддрднी рд╕े рд╡рд╣ рдХрд╣ाрдиी рдХрд╣рдиे рдФрд░ рд╕ुрдирдиे рд▓рдЧा। рдордиुрд╖्рдп рдЬंрдЧрд▓ рдоें рдЪрд▓ा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ोрдЧा। рдЕрдЪाрдирдХ рдХिрд╕ी рдЬंрдЧрд▓ी рдЬाрдирд╡рд░ рдиे рдЙрд╕ рдкрд░ рдЖрдХ्рд░рдордг рдХрд░ рджिрдпा। рдЖрджिрдо рдпुрдЧ рдХे рдЙрд╕ рдоाрдирд╡ рдиे рдЖрдд्рдо рд░рдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХिрдпा। рдЙрд╕ рдЬंрдЧрд▓ी рдкрд╢ु рдХा рд╡рдз рдХрд░ рд╕ाँрдЭ рдХो рдиिрд╡ाрд╕ рдкрд░ рд▓ौрдЯрдХрд░ рдЙрд╕ рдиे рдЗрд╕ рдШрдЯрдиा рдХो рдмрдв़ा-рдЪрдв़ा рдХрд░ рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा। рднрдп, рдХौрддूрд╣рд▓, рдЕрддिрд░ंрдЬрдиा, рдордиोрд░ंрдЬрди рдЬैрд╕े рддрдд्рд╡ों рдХे рдХाрд░рдг рдпрд╣ рдЫोрдЯी рд╕ी рдШрдЯрдиा рдХрд╣ाрдиी рдмрди рдЧрдИ। рдПрдХ рдиे рджूрд╕рд░े рд╕े рдФрд░ рдЙрд╕рдиे рддीрд╕рд░े рдХो рдЪौрдеे рдХो рд╡рд╣ рд╕ुрдиाрдИ, рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рдоौрдЦिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдХрд╣ाрдиी рдХी рд╢ुрд░ूрдЖрдд рд╣ुрдИ।

рдбॉ. рд╣рд░िрдХृрд╖्рдг рджेрд╡рд╕рд░े рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдкुрд░ाрдиे рдЬрдоाрдиे рдоें рдХिрди्рд╣ीं рд░ोрдЪрдХ рдФрд░ рд░ोрдоांрдЪрдХ рдШрдЯрдиाрдУं рд╕े рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ोрдХрд░ рдоाрдирд╡ рдХे рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЕрдиुрднрд╡ों рдХो рд▓ोрдЧ рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕ुрдиाрдпा рдХрд░рддे рдеे। рдпे рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдмрдЪ्рдЪे рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ुрдЪि рд╕े рд╕ुрдирддे рдеे। рдЙрди्рд╣ीं рдХी рд╕्рдорд░рдг рд╢рдХ्рддि рдХे рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рдпे рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд╣рдЬाрд░ों рдоीрд▓ рдХी рдпाрдд्рд░ाрдпें рдХрд░рдХे рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рдПрдХ рдХोрдиे рд╕े рджूрд╕рд░े рдХोрдиे рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪी рдФрд░ рдПрдХ рдкीрдв़ी рд╕े рджूрд╕рд░ी рдкीрдв़ी рддрдХ рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рд╣ी।'

рдпे рднी рдкрдв़ें; рдмाрд▓ рдХрд╣ाрдиी : рдмाрд▓ рдХрд╣ाрдиी рдХ्рдпा рд╣ै | рдмाрд▓ рдХрд╣ाрдиी рдХैрд╕े рд▓िрдЦे | рд╣िрди्рджी рдмाрд▓ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ

Bal Kavita In Hindi : рд╣िрди्рджी рдмाрд▓ рдХрд╡िрддाрдПँ

Bal Kavita In Hindi

рдмाрд▓ рдХрд╡िрддाрдПं : 'рдмाрд▓ рдХрд╡िрддा рдЕрд░्рдеाрдд् рдмाрд▓рдХों рдХे рд▓िрдП рдХाрд╡्рдп рдЬिрд╕ рдХाрд╡्рдп рдоें рдмाрд▓рдХों рдХी рднाрд╖ा рдоें, рдЙрдирдХी рдЕрдкрдиी рджृрд╖्рдЯि, рдЕрдкрдиा рдЪिंрддрди рдФрд░ рдЕрдкрдиी рдХрд▓्рдкрдиाрдПँ. рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рд╣ोрддी рд╣ों рд╕рд╣ी рдЕрд░्рде рдоें рд╡рд╣ी рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп рд╣ै। рд╕рдЪ्рдЪी рдмाрд▓ рдХрд╡िрддा рд╡рд╣ рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд╣ोрдаों рд╕े рджोрд╕्рддी рдХрд░рдиे рдХी рддाрдХрдд рд╣ो। рдХрднी рд╣рд░ा рд╕рдорди्рджрд░ рдЧोрдкी рдЪрди्рджрд░ ... рдЕрдХ्рдХрдб़ рдмрдХ्рдХрдб़ рдмрдо्рдмे рдмो...। рдЕрд╕्рд╕ी рдирдм्рдмे рдкूрд░े рд╕ौ. рдХे рд░ूрдк рдоें рдХрд╡िрддा рдмрдЪ्рдЪे рд╕े рдЬрди्рдо рдЬрди्рдоाрди्рддрд░ों рдХा рдиाрддा рдмрдиाрдпे рд╣ुрдП рд╣ैं। рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп рдХा рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рддो рдордиोрд░ंрдЬрди рд╣ोрддा рд╣ै। рдХिрди्рддु рдкрд░ोрдХ्рд╖рдд рд╡рд╣ рдмाрд▓рдХों рдХे рдорди рдоें рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдХे рдЕंрдХुрд░рдг рдЙрдкрдЬाрдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рд╕ुрдпोрдЧ्рдп рдиाрдЧрд░िрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рддैрдпाрд░ рднी рдХрд░рддा рд╣ै। рдмाрд▓рдХों рдоें рдЕрд░्рдердЧ्рд░рд╣рдг рдФрд░ рд╕ौрди्рджрд░्рдпрдмोрдз рдХी рдХ्рд╖рдорддा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рднी рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп рдХी рдЕрдкрдиी рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рднूрдоिрдХा рд╣ै।

рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп рдоें рдк्рд░рдоुрдЦ рд░ूрдк рд╕े рдмाрд▓ рдЧीрдд, рдмाрд▓ рдХрд╡िрддा, рдмाрд▓ рдЧрдЬрд▓, рд╣ाрдЗрдХू, рдоुрдХ्рддрдХ, рдмाрд▓ рдкрд╣ेрд▓िрдпाँ, рдмाрд▓ рдХुंрдбрд▓िрдпाँ рдЖрджि рдЧिрдиी рдЬाрддी рд╣ैं। рд╡िрд╖рдп рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп рдХा рд╡्рдпाрдкрдХ рдкрд░िрд╡ेрд╢ рд╣ै। рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдк्рд░िрдп рд▓рдЧрдиे рд╡ाрд▓े рд╕рднी рдЙрдкाрджाрди рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп рдХे рд╡िрд╖рдп рд╣ोрддे рд╣ैं рдпрдеा рдкेрдб़-рдкौрдзे- рддिрддрд▓िрдпाँ, рдлूрд▓-рдкрдд्рддे, рддाрд░े, рдЪंрджाрдоाрдоा, рд╣рд╡ा, рд╕ाрдЧрд░, рдирджिрдпाँ, рдкрд░्рд╡рдд, рдкрд╢ु-рдкрдХ्рд╖ी, рдЦेрд▓-рдЦिрд▓ौрдиे, рдмрд╕्рддा, рдХिрддाрдмें, рдорджाрд░ी, рдЧुрдб़िрдпा, рдлрд▓-рдлूрд▓, рдоोрд░, рдмाрдЧ-рдмрдЧीрдЪे рдЖрджि।

рдЖрдЪाрд░्рдп рднрд░рдд рдоुрдиि рдиे рд░рд╕ рдХो рдХाрд╡्рдп рдХी рдЖрдд्рдоा рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рддिрдкाрджिрдд рдХिрдпा рд╣ै। рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп рдоें рднी рд░рд╕ рдХी рдорд╣рддी рднूрдоिрдХा рд╕े рдЗрди्рдХाрд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдоें рдоुрдЦ्рдпрддः рд╡ाрдд्рд╕рд▓्рдп, рд╣ाрд╕्рдп, рд╡ीрд░, рд╢ांрдд, рдЕрдж्рднुрдд рд░рд╕ рдХा рдк्рд░ाрдзाрди्рдп рд╣ोрддा рд╣ै। рд░рд╕ рдХा рдЕрд░्рде рдЖрдирди्рдж рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп рдХा рдк्рд░рдзाрди рд░рд╕ рдЖрдирди्рдж рд░рд╕ рд╣ी рд╣ै। рдЖрдпु рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдиे рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп рддीрди рд╕्рд╡рд░ूрдкों рдоें рд╡िрднाрдЬिрдд рдХिрдпा рд╣ै- рд╢िрд╢ु рдХाрд╡्рдп, рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп, рдХिрд╢ोрд░ рдХाрд╡्рдп। рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп рдХी рднाрд╖ा рдмाрд▓рдХों рдХे рддрд░рд╣ рд╕рд░рд▓, рд╕рд░рд╕, рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ, рдк्рд░рд╡ाрд╣рдкूрд░्рдг рдЪिрдд्рд░ाрдд्рдордХ, рдЧेрдп, рд╕ंрдЧीрддाрдд्рдордХ, рдз्рд╡рди्рдпाрдд्рдордХ рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдП।

рд╢ैрд▓ी рдЕрдд्рдпंрдд рд╕рд╣рдЬ рд╣ो। рдХрдаिрди рдХ्рд▓िрд╖्рдЯ рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ाँ рдХोрдИ рд╕्рдеाрди рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рдоुрд╣ाрд╡рд░ों, рд▓ोрдХोрдХ्рддिрдпों рдХा рдЕрдзिрдХ рдк्рд░рдпोрдЧ рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп рдХो рджुрд░ूрд╣ рдмрдиा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдмрдб़ों рдХे рдХाрд╡्рдп рдХी рддрд░рд╣ рдХрдЯाрдХ्рд╖, рд╡्рдпंрдЧ्рдп, рджुрд░ूрд╣рддा, рдХाрдаिрди्рдп рдмौрдж्рдзिрдХрддा, рд╡ैрдЪाрд░िрдХрддा рдЧрдо्рднीрд░рддा рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдПрдХ рддрд░рд╣ рд╕े рдмाрд▓ рдХाрд╡्рдп рдоें рд╡рд░्рдЬिрдд рдоाрдиा рдЧрдпा рд╣ै।

рдпे рднी рдкрдв़ें; рдмाрд▓ рдХрд╡िрддा : рдмाрд▓ рдХрд╡िрддा рдЕрд░्рде рдФрд░ рдкрд░िрднाрд╖ा | 70+ рд╣िрди्рджी рдмाрд▓ рдХрд╡िрддाрдПँ

рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдЙрдкрдпोрдЧिрддा рдиिрдо्рдиांрдХिрдд рдмिрди्рджुрдУं рд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै :

• рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЦुрд╢िрдпों рд╕े рднрд░ рджेрддा рд╣ै।

• рдЗрд╕рд╕े рдмाрд▓рдХों рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рд╢рдХ्рддि рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ोрддा рд╣ै।

• рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдкрдв़рдиे, рджेрдЦрдиे рдФрд░ рд╕ुрдирдиे рд╕े рдмрдЪ्рдЪे рдХрдИ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдХрдИ рдХрд▓ाрдУं рд╕े рд╕рд╣рдЬ рд░ूрдк рд╕े рдЬुрдб़ рдЬाрддे рд╣ैं। рд╕ाрде рд╣ी рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд▓िрдЦрдиा рднी рд╕ीрдЦ рдЬाрддे рд╣ैं।

• рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕े рдмाрд▓рдХों рдХी рдХ्рд░िрдпाрдд्рдордХ рдХ्рд╖рдорддा рдФрд░ рд╕ृрдЬрдирд╢ीрд▓рддा рдоें рд╡ृрдж्рдзि рд╣ोрддी рд╣ै।

• рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕े рдмрдЪ्рдЪों рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рд╕рдордп рдХा рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫा рд╕рджुрдкрдпोрдЧ рд╣ोрддा рд╣ै।

• рдЗрд╕рдХे рдкрдв़рдиे рд╕े рдмाрд▓рдХों рдоें рд╕्рд╡ाрд╡рд▓рдо्рдмрди, рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░рддा, рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди, рджृрдврддा, рд╕ाрд╣рд╕, рдоैрдд्рд░ीрднाрд╡, рд╕рд╣рдпोрдЧ рдХी рднाрд╡рдиा, рдк्рд░ेрдо рдЖрджि рднाрд╡ рд╕्рд╡рддः рд╣ी рдЬाрдЧ्рд░рдд рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं।

• рдХрд╣ाрдиिрдпों, рдХрд╡िрддाрдУं, рдкрд╣ेрд▓िрдпों рдЖрджि рдХे рдкрдарди-рдкाрдарди рд╕े рдмाрд▓рдХों рдХी рд╕्рдорд░рдг рд╢рдХ्рддि рдмрдв़рддी рд╣ै рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдХंрдард╕्рде рдХрд░ рд▓ेрдиे рд╕े рдЬीрд╡рди рднрд░ рдХे рд▓िрдП рдорди-рдорд╕्рддिрд╖्рдХ рдоें рд╕ंрдЪिрдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै।

• рдХрд╣ाрдиी рд╕ुрди рдХрд░ рдоिрдд्рд░ों рдХो рдпा рдХिрд╕ी рдФрд░ рдХो рд╕ुрдиाрдиे рд╕े рдЙрдирдХी рд╡ाрдХ рдХрд▓ा, рд╡ाрдХ рдЪाрддुрд░्рдп рдоें рд╕ंрд╡рд░्рдж्рдзрди рд╣ोрддा рд╣ै।

• рдиाрдЯрдХों рдХे рдкрдарди рдФрд░ рдоंрдЪрди рд╕े рдЕрднिрдирдп рдХрд▓ा рдХा рд╡िрдХाрд╕ рднी рд╣ोрддा рд╣ै।

• рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдкुрд╕्рддрдХों рдоें рдмрдиे рдЪिрдд्рд░ों рдХो рдмाрд░-рдмाрд░ рджेрдЦрдиे рд╕े рдмाрд▓рдХ рдоें рдмрдиाрдиे рдХा рдХौрддूрд╣рд▓ рдЬाрдЧ्рд░рдд рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рд╕े рдЙрдирдоें рд░ेрдЦांрдХрди рдПрд╡ं рд░ंрдЧ рднрд░рдиे рдХी рдХрд▓ा рд╕्рд╡рддः рд╣ी рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै।

• рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХो рдЖрдд्рдорд╕ाрдд рдХрд░рдиे рд╕े рдмрдЪ्рдЪे рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдЬ्рдЮाрди рднी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддे рд╣ैं।

• рдмाрд▓ рдкрд╣ेрд▓िрдпाँ рд╕ुрдирдиे рд╕े рдХौрддूрд╣рд▓ рдЬाрдЧ्рд░рдд рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рд╣рд▓ рдХрд░рдиे рд╕े рдмрдЪ्рдЪों рдХा рдоाрдирд╕िрдХ рд╡िрдХाрд╕ рд╣ोрддा рд╣ै, рд╕ंрддुрд╖्рдЯि рдоिрд▓рддी рд╣ै, рдЪिंрддрди-рдордирди рд╕े рдж्рд╡ाрд░ рдЦुрд▓рддे рд╣ैं।

• рдЪुрдЯрдХुрд▓े рдмрдЪ्рдЪों рдХो рд╣ंрд╕ा-рд╣ंрд╕ा рдХрд░ рд▓ोрдЯрдкोрдЯ рдХрд░ рджेрддे рд╣ैं।

рдпे рднी рдкрдв़ें; 

рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХ्рдпा рд╣ै рдФрд░ рдЕрдЪ्рдЫे рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПं : Children's Literature

Bal Patrika in Hindi : рд╣िंрджी рдмाрд▓ рдкрдд्рд░िрдХाрдУं рдХी рд╕ूрдЪी рдСрдирд▓ाрдЗрди рдФрд░ рдСрдлрд▓ाрдЗрди - Childrens Magazines in Hindi

Children's Literature : Children's Poetry - Children's Stories in Hindi

рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп: рдЕрд░्рде, рдкрд░िрднाрд╖ा рдФрд░ рд╕्рд╡рд░ूрдк : Children's Literature: Meaning, Definition and Nature

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें

0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ
рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें (0)
To Top