рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХी рдХрд╡िрддाрдУं рдоें рд╡्рдпंрдЧ्рдп : рдкूрдирдо рд╕िंрд╣

Dr. Mulla Adam Ali
0

рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХी рдХрд╡िрддाрдУं рдоें рд╡्рдпंрдЧ्рдп

рдкूрдирдо рд╕िंрд╣

  рдХрдмीрд░ рдХे рдЙрдкрд░ांрдд рд╣рд░ рд╡िрдз्рд╡ंрд╕рдХाрд░ी рдФрд░ рдЬрди рд╡िрд░ोрдзी рд╢рдХ्рддि рдХो рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЦुрд▓ी рдЪुрдиौрддी рджेрдиे рд╡ाрд▓े рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рдЧрддिрд╡ाрджी рдХрд╡िрдпों рдоें рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХा рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рднूрдоिрдХा рд╣ै। рд╡ैрдж्рдпрдиाрде рдоिрд╢्рд░ рдЗрдирдХा рдоूрд▓ рдиाрдо рд╣ै। рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиाрдо рд╕े рдЪрдордХ рд░рд╣ें рд╣ैं। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХे рдХрдеा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдЙрдирдХी рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा рд╡िрднिрди्рди рд░ूрдкों рдоें рдк्рд░рддि рдлрд▓िрдд рд╣ुрдИ рд╣ै। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдЬी рдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдкрд░ рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдк्рд░рднाрд╡ рд░ाрд╣ुрд▓ рд╕ांрдХृрдд्рдпाрдпрди рдПрд╡ं рдиिрд░ाрд▓ा рдЬी рдХा рд╣ी рдкрдб़ा рд╣ै рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдХाрд╡्рдп рдоें рднाрд░рдд рдХी рдЧрд░ीрдмी, рднूрдЦ, рд╢ोрд╖рдг, рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░, рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ рдоुрдХ्рддрдЦोрд░ी рдЖрджि рдХो рдЖрдзाрд░ рдмрдиाрдХрд░ рд╕рд╢рдХ्рдд рдФрд░ рдоाрд░्рдоिрдХ рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рджी рд╣ै। рдЙрдирдХा рдХाрд╡्рдп рд╕рдоाрдЬ рдоें рдШрдЯ рд░рд╣ी рдШрдЯрдиाрдУं рдХे рд╕ाрдкेрдХ्рд╖ рд╣ै। рд╡े рд╕рдЪ्рдЪे рдЕрд░्рдеों рдоें рдпुрдЧ рдЪेрддрдиा рдПрд╡ं рдЬрдирдХрд╡ि рдХे рд░ूрдк рдоें рд╡िрдЦ्рдпाрдд рдеे। рд╡े рдЕрдкрдиे рд╕рдордп рдХी рдпुрдЧीрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдФрд░ рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рд╕े рд╡ाрдХिрдл рдеे рд╡े рдЬрдирддा рдХे рд╣िрдЯ рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдХाрд╡्рдп рд▓िрдЦрддे рдеे। рдмाрдмा рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХो рд╣рдо рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рд╡рд╣ рд╕्рддрдо्рдн рд╕рдордЭ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рд╕рдордп рдоे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рд╣рд░ рд╡िрдзा рдХे рдкрд╣рд▓ुрдУं рдХो рдЫुрдЖ рд╣ै। рд╣िंрджी рдХे рд▓ोрдХ рдк्рд░िрдп рдХрд╡ि рдбॉ рдХुрдоाрд░ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдиे рдХрд╣ा рд╣ै рдХि "рдмाрдмा рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдЕрдиुрд░рдХ्рддि рдФрд░ рд╡िрд░рдХ्рддि , рдк्рд░ेрдо рдФрд░ рдкीреЬा, рд╢्рд░ृंрдЧाрд░рдФрд░ рд╡िрдж्рд░ोрд╣, рдмाрдмा рдиे рдЕрдкрдиी рдЬीрд╡рди рдпाрдд्рд░ा рдоें рдЗрди рд╡िрдкрд░ीрдд рдз्рд░ुрд╡ों рдХा рд╕рдм рдХुрдЫ рдЬिрдпा рд╣ै।"

рдмाрдмा рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рд╕्рд╡рдпं рдХो рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рд╕рдмрд╕े рдмрдб़े рд╡्рдпंрдЧ्рдпрдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЦुрдж рдХो рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рдХिрдпा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рд╡िрдж्рд░ोрд╣ी рддेрд╡рд░ рдФрд░ рдЖрдХ्рд░ोрд╢ рдХो рджिрдЦाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХो рд╣ी рдЕрдХाрдЯ्рдп рдзाрд░рджाрд░ рд╣рдеिрдпाрд░ рдмрдиाрдпा ।рдЙрдирдХी рдХрд╡िрддाрдУं рдоें рдиिрд░ाрд▓ा рдЬैрд╕ी рд╕рд╣рдЬрддा, рдЖрдХ्рд░ोрд╢, рд╡्рдпंрдЧ्рдп, рдЕрдХ्рдЦреЬрддा, рд╡िрдж्рд░ोрд╣, рд╣ुंрдХाрд░ рдПрд╡ं рд▓рд▓рдХाрд░ рд╣ै। рд╢ोрд╖рдг рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдЖрд╡ाрдЬ рдЙрдаाрдиे рдПрд╡ं рдЬрдирддा рдХे рдк्рд░рддि рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рджिрдЦाрдХрд░ рддрдеा рдЕрди्рдпाрдп рдПрд╡ं рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдХрд╡िрддा рдХрд░рдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा рд╣ै। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХे рд╡िрд╖рдп рдоे рдбॉ рдиाрдорд╡рд░ рд╕िंрд╣ рдЬी рдиे 1982 рдИрд╕्рд╡ी рдоें рд▓िрдЦा рдеा рдХि" рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХी рд╡िрджрдЧ्рдзрддा рдиे рд╣ी рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХी рдЕрдиेрдХ рддрдд्рдХाрд▓िрдХ рдХрд╡िрддाрдУं рдХो рдХाрд▓рдЬрдИ рдмрдиा рджिрдпा рд╣ै। рдЬिрд╕рдХे рдХाрд░рдг рд╡े рдХрднी рдмाрд╕ी рдирд╣ीं рд╣ुрдИ рдФрд░ рдЕрдм рднी рддрдд्рдХाрд▓िрдХ рдмрдиी рд╣ुрдИ рд╣ै -------- рдЗрд╕рд▓िрдП рдпрд╣ рдиिрд░्рд╡िрд╡ाрдж рд╣ै рдХी рдХрдмीрд░ рдХे рдмाрдж рд╣िंрджी рдХрд╡िрддा рдоें рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рд╕े рдмрдб़ा рд╡्рдпंрдЧ्рдпрдХाрд░ рдЕрднी рддрдХ рдХोрдИ рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХी рдЗрддрдиे рд╡्рдпंрдЧ्рдпрдЪिрдд्рд░ рд╣ैं рдХि рдЙрдирдХा рдПрдХ рд╡िрд╢ाрд▓ рдЕрд▓рдмрдо рддैрдпाрд░ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।"1।

рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рд╡рд╕्рддुрдиिрд╖्рда рдпрдеाрд░्рдерд╡ाрдж рдХे рдХрд╡ि рд╣ैं। рдЙрдирдХी рдк्рд░рдХृрддि рд╡िрд╖рдп рдХрд╡िрддाрдПं рд╣ो рдпा рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдкрд░ рдЙрджрдмोрдзрди рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╡े рдЖंрдЦों рджेрдЦा рдЪिрдд्рд░ рдоाрд▓ूрдо рдкрдб़рддी рд╣ैं। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХी рдХрд╡िрддा рдЬрдирд╕ाрдоाрди्рдп рдХी рд╕ाрдоाрди्рдп рдЖंрдЦों рджेрдЦी рдХрд╡िрддा рд╣ै। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХा рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдиिрд╕ंрджेрд╣ рддाрд░्рдХिрдХ рдФрд░ рдкैрдиा рд╣ै рдкрд░ рдХेрд╡рд▓ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рд╕े рдХाрд░्рдп рдХाрд░рдг рд╕ंрдмंрдз рд╕рдордЧ्рд░рддा рд╕े рдЙрдж्рдШाрдЯिрдд рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╡्рдпंрдЧ рдХो рдПрдХ рдирдпा рд░ूрдк рдФрд░ рд╡िрд╕्рддृрдд рдЖрдХाрд░ рджेрдиे рдХा рдХाрдо рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдЬी рдиे рдХिрдпा рд╣ै। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдФрд░ рдХेрджाрд░рдиाрде рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓ рдХो рд╣िंрджी рдХे рдорд╣ाрди рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдкрд░ंрдкрд░ा рд╕े рдЬोрдб़ा рдЧрдпा рд╣ै। рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдиाрдорд╡рд░ рд╕िंрд╣ рдиे 1960 рдХे рджрд╢рдХ рдоें рд▓िрдЦा рд╣ै рдХि-" рд╣िंрджी рдХрд╡िрддा рдоें рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХाрд╡्рдп рдХा рдЬिрддрдиा рд╕ुंрджрд░ рд╡िрдХाрд╕ рдк्рд░рдЧрддिрд╡ाрдж рдоें рд╣ुрдЖ рд╣ै ,рдЙрддрдиा рдХрд╣ीं рдирд╣ीं рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдФрд░ рдХेрджाрд░рдиाрде рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓ рдХे рдиुрдХीрд▓े рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХिрддрдиे рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी рд╣ैं, рдЗрд╕े рдЬрдирддा рдХे рджुрд╢्рдордирднी рдЬाрдирддे рд╣ैं। рд╣िंрджी рдХрд╡िрддा рдоें рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдиिрд░ाрд▓ा рдиे рд▓िрдЦे рдпा рдлिрд░ рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдпा рдХेрджाрд░ рдиे ।2।"

рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХे рдХाрд╡्рдп рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЕрд╕рд▓ी рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдХी рдкрд╣рдЪाрди рд╣ै। рддрдд्рдкрд╢्рдЪाрдд рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рд╡्рдпंрдЧ्рдп рд╡िрдзा рдХो рдХрдмीрд░, рднाрд░рддेंрджु, рдиिрд░ाрд▓ा рдХे рдмाрдж рдПрдХ рдирдИ рдкрд╣рдЪाрди рджी рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдирдЪिрдХेрддा рдЬी рд▓िрдЦрддे рд╣ैं рдХि "рд╡्рдпंрдЧ्рдп рд╡िрджрдЧ्рдзрддा рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХी рдХрд╡िрддा рдХी рдЕрд╕рд▓ी рдЬрдоीрди рд╣ै ।рдХрдмीрд░ рдХे рдмाрдж рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рд╣ी рд╣िंрджी рдХрд╡िрддा рдХे рд╕рдмрд╕े рдмрдб़े рд╡्рдпंрдЧ्рдпрдХाрд░ рд╣ैं।"3। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдкрд░ рдХрд░ाрд░ा рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХिрдпा рд╣ै।рдЙрдирдХी рдХрд▓рдо рдХेрд╡рд▓ рд╕рдорд╕्рдпा рдХा рдЪिрдд्рд░рдг рд╣ी рдирд╣ीं рдХрд░рддी рдеी рдмрд▓्рдХि рдЙрд╕ рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХो рдХुрджрд░рддी рднी рд╣ै ।рд▓ोрдЧ рдЬिрддрдиा рд╕рдордЭрддे рд╣ैं рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЙрд╕рд╕े рдХрд╣ीं рдЕрдзिрдХ рдорд╣ाрди рдФрд░ рд╡िрд╢ाрд▓ рд╣ै।рдЬिрддрдиी рд╡्рдпंрдЧ्рдп рд░рдЪрдиाрдпें рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХो рджी рд╣ैं рдЙрддрдиी рд╢ाрдпрдж рд╣ी рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп рд░рдЪрдиाрдХाрд░ рдиे рджी рд╣ो। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХी рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдоाрд░ рд╕े рдХोрдИ рднी рд╡рд░्рдЧ рдирд╣ीं рдмрдЪ рд╕рдХा рд╣ै, рдЪाрд╣े рд╡рд╣ рдн्рд░рд╖्рдЯ рдиौрдХрд░рд╢ाрд╣ी, рд╕्рд╡ाрд░्рдеी рд░ाрдЬрдиेрддा, рдЕрдлрд╕рд░, рд╕ूрджрдЦोрд░, рдХाрдордЪोрд░, рдЕрдзिрдХाрд░ी, рднिрдЦाрд░ी, рд╕рдд्рддा рдкрд░рд╕्рдд рдиेрддा, рдлैрд╢рди рдФрд░ рд╡िрд▓ाрд╕िрддा рдоें рдбूрдмी рдФрд░рддें рдЖрджि рдкрд░ рдЙрдирдХा рдХрд░ाрд░ा рд╡्рдпंрдЧ्рдп рд╕рднी рдХो рдиंрдЧा рдХрд░рддा рд╣ै। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХे рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХा рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рдЦрд░ рд░ूрдк рдЙрдирдХी рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдХрд╡िрддाрдУं рдоें рдЕрдзिрдХ рдиिрдЦрд░ рдХрд░ рдЖрдИ। рдн्рд░рд╖्рдЯ рдиेрддाрдУं рдХे рдХाрд░рдг рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ рджेрд╢ рдХे рд╣рд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЪुрдХा рд╣ै। рдЧांрдзी рдЬी рдХी рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж рдЖрдЬ рдиेрддाрдУं рдХे рдмीрдЪ рд╕рдд्рддा рдХी рднूрдЦ рдФрд░ рдзрди рд▓ोрд▓ुрдк्рддा рдХे рдХाрд░рдг рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдкрддрди рд╣ुрдЖ рд╣ै рдмрдб़े-рдмрдб़े рдЙрдж्рдпोрдЧрдкрддि рдФрд░ рдзрди्рдиा рд╕ेрда рджोрдиों рд╣ाрдеों рдЕрдкрдиा рдШрд░ рднрд░рдиे рдоें рд▓рдЧे рдеे। 'рд░ाрдорд░ाрдЬ' рдХी рдХрд╡िрддा рдоें рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рд░ाрдорд░ाрдЬ्рдп рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдлैрд▓े рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ рдХे рд▓िрдП 'рд░ाрд╡рдг' рдХो рдк्рд░рддीрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЪुрдирдХрд░ рдЙрд╕ рдкрд░ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХिрдпा--

рд░ाрдорд░ाрдЬ рдоें рдЕрдмрдХी рд░ाрд╡рдг рдиँрдЧा рд╣ोрдХрд░ рдиाрдЪा рд╣ै,

рд╕ूрд░рдд рд╢рдХ्рд▓ рд╡рд╣ी рд╣ै рднैрдпा, рдмрджрд▓ा рдХेрд╡рд▓ рдмрджрд▓ा рдвांрдЪा рд╣ै।

рдиेрддाрдУं рдХी рдиीрдпрдд рдмрджрд▓ी рдлिрд░ рддो рдЕрдкрдиे рд╣ी рд╣ाрдеों,

рднाрд░рдд рдоाрддा рдХे рдЧाрд▓ों рдкрд░ рдХрд╕рдХрд░ рд▓рдЧा рддрдоाрдЪा рд╣ै।4।।

рдиाрдЧрд░्рдЬुрди рдЬी рдн्рд░рд╖्рдЯ рд▓ोрдЧों рдкрд░ рдЕрдкрдиा рд╡िрд╖рд░ूрдкी рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдмाрдг рдЫोреЬрдиे рдоें рдкीрдЫे рдирд╣ीं рд╣рдЯрддे рд╣ैं । рд╡े рдЬрдирддा рдХे рд╕рдЪ्рдЪे рд╣िрддैрд╖ी рд╣ैं।рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рд╕рдд्рддा рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдПрд╡ं рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдХे рдк्рд░рддि рдЖрдХ्рд░ोрд╢ рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдоें рдиिрд░ंрддрд░ рдЕрдЧ्рд░рдгी рд░рд╣े рд╣ैं ।рдЙрдирдХी рдХрд╡िрддा рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдк्рд░ेрдо рдФрд░ рдЖрдЬाрджी рдХे рдмाрдж рдХे рднाрд░рдд рдХी рдпрдеाрд░्рде рдЪिрдд्рд░ рд╡्рдпंрдЧ рд░ूрдк рдоें рдХिрдП рд╣ैं ।рдЭूрдоे рдмाрд▓ी рдзाрди рдХी рдиाрдордХ рдХрд╡िрддा рдоें рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХिрдпा рд╣ै।

рджेрд╢ рд╣рдоाрд░ा рднूрдЦा рдиँрдЧा, рдШाрдпрд▓ рд╕े рдмेрдХाрд░ी рд╣ै

рдоिрд▓े рди рд░ोрдЬी рд░ोрдЯी рднрдЯрдХे, рджрд░ рджрд░ рдмрдиे рднिрдЦाрд░ी рд╕े।5।

рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдмрд░рд╕ाрдиे рд▓ाрд▓ рдЪрддुрд░्рд╡ेрджी рдиे рд▓िрдЦा рд╣ै рдХि "рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдПрдХ рд╕рдлрд▓ рдПрд╡ं рд╕िрдж्рдзрд╣рд╕्рдд рд╡्рдпंрдЧ्рдпрдХाрд░ рд╣ैं ।рдЗрдирдХी рдХрд╡िрддाрдПं рдЖрдЧ рдХे рдЧोрд▓े рд╣ैं, рд╡े рджाрд╣рдХ рдФрд░ рджंрд╢рдХ рд╣ैं рдХрд╡ि рдиे рд░ाрдЬрдиीрддि рдкрд░ рднी рд╕рддрд░्рдХ рджृрд╖्рдЯि рд░рдЦी рд╣ै рдФрд░ рдиिрд░्рднीрдХ рд╣ोрдХрд░ рдЙрд╕ рдкрд░ рд▓ेрдЦрдиी рдЪрд▓ाрдИ рд╣ै।"6 рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдкूрд░्рд╡ рднाрд░рддीрдп рдк्рд░рдЬा рдиे рдЬो рд╕ुрдирд╣рд░े рд╕рдкрдиे рджेрдЦे рдеे рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рдХुрдЫ рд╣ी рд╕рдордп рдоे рдЯूрдЯрдХрд░ рдмिрдЦрд░рдиे рд▓рдЧे।рдЬो рд╕рдорд╕्рдпाрдПं рдкрд╣рд▓े рдеीं, рд╡े рдЕрдм рдФрд░ рднी рд╡िрд╖рдо рдмрди рдЧрдпी рдеीं।рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдЕрдкрдиे рдХाрд╡्рдп рдоें рдпрдеाрд░्рде рдХा рдЪिрдд्рд░рдг рдкूрд░ी рдирдЧ्рдирддा рдПрд╡рдо рд╕рдЪ्рдЪाрдИ рдХे рд╕ाрде рдХिрдпा рдеा।рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЬो рднी рд▓िрдЦा рдпрдеाрд░्рде рдХो рд▓िрдЦा рдХुрдЫ рднी рдЫिрдкाрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдирд╣ीं рдХिрдпा।рдЗрд╕ी рдХाрд░рдг рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдЬी рд╣िंрджुрд╕्рддाрди рдХी рд╕ाрдзाрд░рдг рдЬрдирддा рдоें рдЕрдкрдиा рд╕्рдеाрди рдмрдиा рд▓िрдП। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдХрд╡िрддा рдоें рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХी рдЬो рдзाрд░ рдкैрджा рдХी,рд╡ैрд╕ा рд╢ाрдпрдж рд╣ी рдХोрдИ рдХрд╡ि рдХрд░ рдкाрдпा рд╣ो। рд╡рд╣ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рд╡िрдж्рд░ूрдкрддाрдУं рдФрд░рдЙрд╕рдХे рдк्рд░рддि рдЖрдХ्рд░ोрд╢ рд╕े рдЙрддрдкрди्рди рд╣ोрддा рд╣ै। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рд╕рдоाрдЬ рдоे рдиिрд░рди्рддрд░ рдЪрд▓े рдЖ рд░рд╣े рдорд╣ाрдЬрдиी рд╕рдн्рдпрддा рдХे рдаेрдХेрджाрд░ों, рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों, рдЕрдлрд╕рд░ рдФрд░ рдирдП рдирдП рдЖрдпे рдЙрдж्рдпोрдкрддिрдпों рдкрд░ рднी рддीрдХ्рд╖्рдг рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХिрдпा рд╣ै।

рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдоोрд░ाрд░рдЬी, рдЬрд╡ाрд╣рд░рд▓ाрд▓, рд╕ुрднाрд╖, рд╡िрдиोрдмा, рд░ाрдЬрдЧोрдкाрд▓ाрдЪाрд░ी, рдЬрдп рдк्рд░рдХाрд╢ рдиाрд░ाрдпрдг, рдЧांрдзी рдЬी, рдЪौрдзрд░ी рдЪрд░рдг рд╕िंрд╣, рд╕ंрдЬрдп, рд░ाрдЬीрд╡ рдЧांрдзी рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдЗंрджिрд░ा рдЧांрдзी рддрдХ рдкрд░ рдХ्рд╖ोрднрдкूрд░्рдг рд╡्рдпंрдЧ्рдпाрдд्рдордХ рдХрд╡िрддाрдПं рд▓िрдЦीं।рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХे рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХा рд╢िрдХाрд░ рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЗंрджिрд░ा рдЧांрдзी рдЬी рд╣ुрдИ рд╣ैं।рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдЙрди्рд╣ें рдХрднी рдЬрдЧрдд рддाрд░िрдгी, рдХрднी рджुрд░्рдЧा рдФрд░рдХाрд▓ी рддो рдХрднी рдмाрдШिрдиी рдХрд╣рдХрд░ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХिрдпा рд╣ै। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдЬрдпрдк्рд░рдХाрд╢ рдиाрд░ाрдпрдг рдЬी рдХे рд╕ाрде рдоिрд▓рдХрд░ рджेрд╢ рдкрд░ рдЗंрджिрд░ा рдЧांрдзी рдж्рд╡ाрд░ा рдеोрдкी рдЧрдпी рдЗрдорд░рдЬेंрд╕ी рдХा рднी рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рдеा।рдЗंрджिрд░ा рдЧांрдзी рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдкрдиे рдорд╣рдд्рд╡ाрдХांрдХ्рд╖ाрдУं рдХे рдЖрдЧे рдЕрдкрдиे рдкिрддा рдХे рд╕ुрдХрд░्рдоों рдкрд░ рдкाрдиी рдлेрд░ рдЬाрдиे рдкрд░ рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдПрдХ рдХ्рд╖ोрднрдкूрд░्рдг рд╡्рдпंрдЧ्рдпाрдд्рдордХ рдХрд╡िрддा рд▓िрдЦी рдеी- рдЗंрджु рдЬी, рдЗंрджु рдЬी, рдХ्рдпा рд╣ुрдЖ рдЖрдкрдХो, рд╕рдд्рддा рдХे рдордж рдоें рднूрд▓ рдЧрдпीं рдмाрдк рдХो।

 рдмेрдЯे рдХो рддाрд░ рджिрдпा рдмोрд░ рджिрдпा рдмाрдк рдХो, рдЫाрдд्рд░ों рдХे рд▓рд╣ू рдХा рдЪрд╕्рдХा рд▓рдЧा рдЖрдкрдХो।7।

рдЖрдкाрддрдХाрд▓ рд╕े рдкрд╣рд▓े рднाрд░рдд рджेрд╢ рдоें рдЕрд╕рд╣िрд╖्рдгुрддा рдХा рдЬो рдоाрд╣ौрд▓ рдкैрджा рд╣ो рд░рд╣ा рдеा। рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рд╡ाрдж рдФрд░ рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ рдЬो рдмрдв़ рд░рд╣ा рдеा, рдЙрд╕рдкрд░ рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдХрд╡िрддा рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдиुрдХीрд▓े рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХिрдП рдеे। 1972 рдИрд╕्рд╡ी рдоें рдЬрдм рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓ рдоें рд╕рдд्рддा рджрд▓ рдиे рдЧुंрдбाрдЧрд░्рджी рдХे рдмрд▓ рдкрд░ рдЪुрдиाрд╡ рдЬीрддे рддो рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдПрдХ рд╡्рдпंрдЧ्рдпрдкूрд░्рдг рд╣ुंрдХाрд░ рднрд░ी рдХрд╡िрддा рд▓िрдЦी 'рдЕрдм рддो рдмंрдж рдХрд░ो рд╣े рджेрд╡ी рдпрд╣ рдЪुрдиाрд╡ рдХा рдк्рд░рд╣рд╕рди।' рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдЬी рдиे рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рднाрд░рдд рдХी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдЧрддिрд╡िрдзिрдпों рдХो рдЕрдЪ्рдЫे рдвंрдЧ рд╕े рдЕрдз्рдпрдпрди рдХिрдпा, рдФрд░ рдЙрд╕े рд╡्рдпंрдЧ рдХрд╡िрддा рдХा рд╡िрд╖рдп рдмрдиाрдпा। рд╣рдоाрд░ी рд╡рд░्рддрдоाрди рд░ाрдЬрдиीрддि рдЕрдд्рдпंрдд рдн्рд░рд╖्рдЯ рд╣ो рдЪुрдХी рд╣ै। рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХा рд╡рд░рджाрди рдХेрд╡рд▓ рдЙрди рд▓ोрдЧों рдХो рд╣ी рдоिрд▓ा рд╣ै рдЬो рдиेрддाрдУं рдХी рдЪрдордЪाрдЧिрд░ी рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЖрдЬाрджी рдХे рдмाрдж рднी рд╣рдоाрд░े рднाрд░рддीрдп рд╢ाрд╕рдХ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рд╢ाрд╕рдХों рд╕े рдЬुрдб़े рд╣ुрдП рдеे рднाрд░рдд рдХे рдк्рд░рдердо рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдкंрдбिрдд рдЬрд╡ाрд╣рд░рд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ू рддрдеा рдЕрди्рдп рдн्рд░рд╖्рдЯ рдкूंрдЬीрд╡ाрджी рдиेрддा рдм्рд░िрдЯेрди рдХी рд░ाрдЬрд╕рдд्рддा рдФрд░ рд░ाрдиी рдПрд▓िрдЬाрдмेрде рдХे рд╣ाрдеों рдХी рдХрдардкुрддрд▓ी рдмрдиे рд╣ुрдП рдеे। рдПрд▓िрдЬाрдмेрде рдХे рд╕्рд╡ाрдЧрдд рдоें рднाрд░рддीрдп рд╢ाрд╕рдХों рдХी рдиीрддि рдкрд░ рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे 'рдЖрдУ рд░ाрдиी ' рдХрд╡िрддा рдоें рд╡्рдпंрдЧ्рдп рд▓िрдЦा рд╣ै-

рдЖрдУ рд░ाрдиी, рд╣рдо рдвोрдпे рдкाрд▓рдХी। рдпрд╣ी рд╣ुрдИ рд╣ै рд░ाрдп рдЬрд╡ाрд╣рд░рд▓ाрд▓ рдХी।

рдЖрдУ рд╢ाрд╣ी рдмैंрдб рдмрдЬाрдПं, рдЖрдУ рдмрди्рджрд░рд╡ाрд░ рд╕рдЬाрдПँ।8।

рдн्рд░рд╖्рдЯ рдиेрддाрдУं рдХे рдХाрд░рдг рдЖрдЬ рджेрд╢ рдХे рд╣рд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ рдмрдв़ рдЧрдпा рд╣ै।рдХाрдордирд╡ेрд▓्рде рдХो рдЕрд╕рдлрд▓ рд╣ोрддे рджेрдЦ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХाрдордирд╡ेрд▓्рдеी рджुрдиिрдпा рдХ्рдпा рд╣ै? рдмूрдЪреЬрдХा рдмाрдЬाрд░ рд╣ै рдХрд╣ рдХрд░ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХिрдпा рдеा рдЬो рдХि рдЕрд╢ोрдХ рдХी рддीрд▓िрдпों рдоें рд╣ै' рднाрд░рддेंрджु 'рдиाрдордХ рдХрд╡िрддा рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд▓िрдЦा рд╣ै рдХाрдордирд╡ेрд▓рдеी рдорд╣ाрднंрд╡рд░ рдоें рдлंрд╕ी рдмेрдЪाрд░ी। рдмिрд▓рдЦ рд░рд╣ी рд╣ै рднाрд░рдд рдоाрддा рдк्рдпाрд░ी ।9।

рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рднाрд░рдд, рдХ्рд╖ुрдзा, рдЕрд╢िрдХ्рд╖ा, рдЕрдЬ्рдЮाрдирддा, рд░ोрдЧ,рд░ूреЭि,рдЕंрдзрд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╕े рдЧ्рд░рд╕्рдд рд╣ै। рдЖрдЬ рднी рднाрд░рдд рдХी рдЕрдзिрдХांрд╢ рдЬрдирддा рднूрдЦ рдФрд░ рдЧрд░ीрдмी рд╕े рдорд░ рд░рд╣ी рд╣ै।рдиेрддा, рдоंрдд्рд░ी рдоौрдЬ рдХрд░ рд░рд╣ें рд╣ैं।рдн्рд░рд╖्рдЯ рдиेрддा , рдиौрдХрд░рд╢ाрд╣, рдЪाрдЯूрдХाрд░िрддा, рдЪुрдЧрд▓рдЦोрд░ी, рдЧрдж्рджाрд░ी рдХрд░рдиे рдоें рд╡्рдпрд╕्рдд рд╣ैं।рд╕рдд्рддा рдоिрд▓ рдЬाрдиे рдкрд░ рдиेрддा рд▓ोрдЧ рдЬрдирддा рдХो рднूрд▓ рдЬाрддे рд╣ैं। рдЗрди рдвोंрдЧी рдиेрддाрдУं рдкрд░ рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдЬी рдиे 'рдЕрдЪ्рдЫा рдХिрдпा, рдЙрда рдЧрдП рджुрд╖्рдЯ 'рдиाрдордХ рдХрд╡िрддा рдоें рд▓िрдЦा рд╣ै рдХि- рддृрдк्рддि рдФрд░ рд╕ुрдЦ рдХी рд╡ैрдпрдХ्рддिрдХ рдбोंрдЧिрдпो рдоें рдмैрдаे।

рдЗрдд्рдоीрдиाрди рдХा рдЖрдирди्рдж рднोрдЧ рд░рд╣ें рд╣ैं рдоुрдЯ्рдаी рднрд░ рд▓ोрдЧ।10।

рдХрд╡ि рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдпुрдЧीрдирдпрдеाрд░्рде рдПрд╡ं рд╕рдорд╕ाрдордпिрдХ рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा। рдн्рд░рд╖्рдЯ рдиेрддा рдЕрдкрдиी рд╕рдд्рддा, рд▓ाрд▓рд╕ा, рд╕्рд╡ाрд░्рде рдкрд░рддा, рджोрдЧрд▓ाрдкрди, рдЫрд▓, рдХрдкрдЯ, рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ी, рд░िрд╢्рд╡рддрдЦोрд░ी, рдмрд▓ाрдд्рдХाрд░ рдоें рдорд╕्рдд рд╣ै। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдЕрдкрдиे рдХाрд╡्рдп рдоें рдпрдеाрд░्рде рдХा рдЪिрдд्рд░рдг рдкूрд░ी рдирдЧ्рдирддा рдХे рд╕ाрде рдХिрдпा। рдиेрддा рдХेрд╡рд▓ 5 рд╕ाрд▓ рдоें рдЬрдирддा рдХे рдкाрд╕ рдПрдХ рд╣ी рдмाрд░ рд╡ोрдЯ рдоांрдЧрдиे рдЬाрддे рд╣ैं, рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдкрддा рдирд╣ीं рдЪрд▓рддा।рднूрдХंрдк, рдмाрдв़ рдЬैрд╕ी рдЖрдкрджा рдЖрдиे рдкрд░ рд╕िрд░्рдл рдЦाрдиाрдкूрд░्рддि рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдиेрддाрдУं рдХा рдЬрдоाрд╡рдб़ा рд▓рдЧрддा рд╣ै ,рдЬो рдХि рдЖрдЬ рдХा рдмिрд▓्рдХुрд▓ рд╕рдд्рдп рд╣ै, рдиेрддा рдХेрд╡рд▓ рд╡ोрдЯ рдмैंрдХ рдХी рд░ाрдЬрдиीрддि рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЗрд╕ рдкрд░ рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे 'рдмाреЭ: 67 рдкрдЯрдиा' рдХрд╡िрддा рд▓िрдЦ рдХрд░ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХिрдпा рд╣ै-

рддрдоाрд╢ा рд╣ै рдЪुрдиाрд╡ рдЗрдирдХे рд▓िрдП, рдкрд░рдо् рд╕ुрд╢ोрднрди рдЪрд▓рддी рд╣ै।

рд╣ुрдХूрдордд рдЖрдлрд╕рд░ рдХी рддीрд╕ рдкैंрддीрд╕ рд╕ाрд▓

рд░рд╣ेंрдЧे рдоिрдиिрд╕्рдЯрд░ рдкांрдЪ рд╡рд░्рд╖ рд░ाрдорд▓ाрд▓ рд╢्рдпाрдорд▓ाрд▓

рдЗрд╕рд▓िрдпे рдЖрд╣ुрддि рддрд░рд╣ рдоंрдд्рд░ी рдЦाрддे рд╣ैं рд╢рдХ्рдХрд░।11।

рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рд╕рдЪ्рдЪे рдЕрд░्рдеों рдоें рднाрд░рдд рдХे рд╕рдмрд╕े рдмрдб़े рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХрд╡ि рдеे ।рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рд╕рдордп рдХी рд╡рд░्рддрдоाрди рд░ाрдЬрдиीрддि рдкрд░ рдХрд░ाрд░ा рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХिрдП рдеे। рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рд╡े рдПрдХ рдиिрд░्рднीрдХ рдХрд╡ि рдеे рд╡рд╣ рдоैрджाрди рдоें рдмेрдмाрдХी рд╕े рдбрдЯे рд░рд╣े рдХрднी рд╣ाрд░ рдирд╣ीं рдоाрдиें। рдЬрдирддा рдХे рд╕ाрдордиे рдн्рд░рд╖्рдЯ рдиेрддाрдУं рдХो рдмेрдирдХाрдм рдХрд░рддे рд░рд╣े।рд░ाрдЬрдиीрддि, рд╕рдоाрдЬ, рдзрд░्рдо, рд╕ंрд╕्рдХृрддि, рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा, рдЭूрдаीрдЖрдЬाрджी, рд╢िрдХ्рд╖ा, рд╕ाрд╣िрдд्рдп ,рдЬाрддिрд╡ाрджिрддा рдЖрджि рдкрд░ рднी рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХिрдпे рд╣ैं। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХी рдХрд╡िрддाрдУं рдоें рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рднाрд░рдд рдХा рдкूрд░ा рд╕рдоाрдЬ рдЙрднрд░рдХрд░ рд╕ाрдордиे рдЖрддा рд╣ै। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдЬिрди्рджрдЧी рдХो рдЕрдкрдиी рдЖंрдЦों рд╕े рдХрдмीрд░ рдХी рддрд░рд╣ рджेрдЦा рдПрд╡рдо рдкрд░рдЦा рд╣ै। рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рднाрд░рдд рдХी рдХुрд░ीрддिрдпों, рдЕрди्рдзрд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ों, рдкाрдЦрдг्рдбों, рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░, рд╡рд░्рдЧ рд╡ैрд╖рдо्рдп рдЖрджि рдХा рдЕрдЪ्рдЫी рддрд░рд╣ рдЕрдиुрднрд╡ рдХिрдпाрдФрд░ рдЙрд╕े рдЕрдкрдиी рдХाрд╡्рдп рд╡िрд╖рдп рдХा рдХрде्рдп рдмрдиाрдпा। 'рдк्рд░ेрдд рдХा рдмрдпाрди'рдХрд╡िрддा рдоें рдХрд╡ि рдиे рд╡्рдпंрдЧ्рдп рд░ूрдк рд╕े рд╕्рд╡ाрдзीрди рднाрд░рдд рдХेрдк्рд░ाрдЗрдорд░ी рд╕्рдХूрд▓ рдХे рднुрдЦрдорд░े рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХे рдоृрдд्рдпु рдХी рдУрд░ рд╕рдоाрдЬ рдХा рдз्рдпाрди рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХिрдпे рд╣ैं। рд╣рдоाрд░े рджेрд╢ рдоे рднुрдЦрдорд░ी рдПрдХ рд╕ाрдзाрд░рдг рд╕ी рдмाрдд рдмрди рдЧрдпी рд╣ै।рдЬिрд╕рдХा рдЪिрдд्рд░рдг рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдЬी рдиे рдХिрдпा рд╣ै--

"рдУ рд░े рдк्рд░ेрдд

рдХреЬрдХрдХрд░ рдмोрд▓े рдирд░рдХ рдХे рдоाрд▓िрдХ рдпрдорд░ाрдЬ

рд╕рдЪ -рд╕рдЪ рдмрддрд▓ाрдиा рдХैрд╕े рдорд░ा рддू? рднूрдЦ рд╕े рдЕрдХाрд▓ рд╕े

рдмुрдЦाрд░, рдХाрд▓ाрдЬाрд░ рд╕े ।12।

рдЖрдЬ рд╣рдоाрд░ी рд╡рд░्рддрдоाрди рд╢िрдХ्рд╖ा рдЗрддрдиी рдн्рд░рд╖्рдЯ рд╣ो рдЪुрдХी рд╣ै, рдХि рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों, рдХाрд▓ेрдЬों рдоें рдХेрд╡рд▓ рд░ाрдЬрдиीрддि, рдмрдордмाрдЬी, рд░ैрдЧिंрдЧ рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै। рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рд╕्рддрд░ рдЧिрд░ рдЪुрдХा рд╣ै।рдЬ्рдЮाрди рд░ूрдкी рджाрди рдЖрдЬ рдПрдХ рд╕ौрджा рдмрдирдХрд░ рд░рд╣ рдЧрдпा рд╣ै। рдЖрдЬ рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рдкреЭрдиे рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдХुрдЫ рдФрд░ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди рд▓ंрдЧреЬाрддा рд╣ुрдЖ рдмिрд▓рд▓ाрддा рд╣ै।рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдХे рд╕ीрдиेрдЯ рд╣ाрд▓ рдФрд░ рд╕िंрдбिрдХेрдЯ рднीрдЖрдЬ рд╡ांрдЫिрдд рдоूрд▓्рдп рдирд╣ीं рд░рдЦрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдкрд░ рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдЬी рдиे рднाрд░рддेंрджु'рдиाрдордХ рдХрд╡िрддा рдоें рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХिрдпा рд╣ै

-рдЕंрдбा рджेрддी рд╣ैं рд╕ीрдиेрдЯ рдХी рдЫрдд рдкрд░ рдЪींрдЯी

рдвूрд╣ рдИंрдЯ -рдкрдд्рдерд░ рдХी, рдХрд╣ рд▓ो рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕िрдЯी

рддिрдоिрд░-рддोрдо рд╕े рдЬूрдЭ рд░рд╣ा рдоाрдирд╡ рдХा рдкौрдзा

рдЬ्рдЮाрди рджाрди рднी рдЖрдЬ рдмрди рдЧрдпा рд╣ै рдХोрд░ी рд╕ौрджा।13।

 рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕िрд░्рдл рд╣िंрджी рд╣ी рдирд╣ीं рд╡िрд╢्рд╡ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдеाрддी рд╣ै।рдРрд╕े рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдпुрдЧों рдоें рдкैрджा рд╣ोрддे рд╣ैं।рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХा рд░рдЪрдиा рд╕ंрд╕ाрд░ рдЕрдд्рдпंрдд рд╣ी рд╡िрд╢ाрд▓ рд╣ै। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рд╣िंрджी рдХрд╡िрддा рдоें рдПрдХ рд╡्рдпंрдЧ्рдпрдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЬाрдиे рдЬाрддे рд╣ैं।рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХी рдЬो рдкрд░ंрдкрд░ा рднाрд░рддेंрджु, рдиिрд░ाрд▓ा рдмाрдж рдЕрд╡рд░ुрдж्рдз рд╣ुрдИ рдеी। рдЙрд╕े рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдЖрдЧे рдмрдв़ाрдпा। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдиे рдЕрдиेрдХ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХрд╡िрддाрдПं рд▓िрдЦी-- рд▓ाрд▓ рднрд╡ाрдиी, 26 рдЬрдирд╡рд░ी, 15рдЕрдЧрд╕्рдд, рдмाрдШिрди рд╢ाрд╕рди рдХी рдмंрджूрдХ, рд╕рдд्рдп, рдоंрдд्рд░, рддीрдиों рдмंрджрд░ рдмाрдкू рдХे, рд░ाрдо рд░ाрдЬ्рдп,рдкौрдиे рджाрддों рд╡ाрд▓ी, рдЦрдЯрдорд▓, рдоाрд╕्рдЯрд░ рдк्рд░ेрдд рдХा рдмрдпाрди, рд╡ेрдФрд░ рддुрдо, рдЕрдорд▓ेрди्рджु рдПрдо.рдПрд▓.рдХे., рдЪीрдЬों рдХी рдЪрд▓ी рдмाрд░ाрдд, рднाрд░рддेंрджु рднूрд╕ рдХा рдкुрддрд▓ा,рдУ рдЬрди рдорди рдХे рд╕рдЬрдЧ рдЪिрддेрд░े, рдкंрдбिрдд рдЬी рдЬाрдиेрд╡ाрд▓े рд╣ैं рд░ाрдиी рдХे рджрд░рдмाрд░ рдоें ,рдЖрдУ рд░ाрдиी рдЖрджि рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ, рд╢ैрдХ्рд╖рдгिрдХ, рдзाрд░्рдоिрдХ, рдЖрд░्рдеिрдХ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХрд╡िрддाрдПं рд▓िрдЦी рд╣ैं। рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХी рджृрд╖्рдЯि рдЗрддрдиी рддेрдЬ рд╣ै рдХि рднाрд░рддीрдп рд░ाрдЬрдиीрддि рдХी рд╢ाрдпрдж рдХोрдИ рдРрд╕ी рд╡िрд╕ंрдЧрддिрдпों рдХी рдЬो рдЙрдирдХे рддीрдХ्рд╖्рдг рд╡्рдпंрдЧ्рдп рд╕े рдмрдЪ рдкाрдпा рд╣ो ।рдбॉ рд░рдгрдЬीрдд -рдоें рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХे рдмाрд░े рдоें рдмिрд▓्рдХुрд▓ рд╕рд╣ी рд▓िрдЦा рд╣ै -"рдПрдХ рд╡्рдпंрдЧ्рдпрдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рдЧрддिрд╢ीрд▓ рдХрд╡िрдпों рдоें рд╣ी рдирд╣ीं ,рдкूрд░ी рдЖрдзुрдиिрдХ рд╣िंрджी рдХрд╡िрддा рдоें рдПрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рд╕्рдеाрди рд░рдЦрддे рд╣ैं। рд╣िंрджी рдХे рдЕрдиेрдХ рд╕рдоाрд▓ोрдЪрдХों рдиे рдЙрдирдХी рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХुрд╢рд▓рддा рдХी рдк्рд░рд╢ंрд╕ा рдХी рд╣ै।14।рдк्рд░рдЦрд░ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХुрд╢рд▓рддा рдХे рдХाрд░рдг рд╣ी рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рд╣िंрджी рдХे рдЖрдзुрдиिрдХ рдХрдмीрд░ рдоाрдиे рдЬाрддे рд╣ैं।

рд╕ंрджрд░्рдн рдЧ्рд░рди्рде;

1 рдк्рд░рддिрдиिрдзि рдХрд╡िрддाрдПं: рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рд╕рдо्рдкाрджрдХ рдбॉ рдиाрдорд╡рд░ рд╕िंрд╣ (рднूрдоिрдХा) рдкृ9

2 рдЖрдзुрдиिрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдк्рд░рд╡ृрддिрдпां рдбॉ рдиाрдорд╡рд░ рд╕िंрд╣ рдкृ 97

3 рдЬрдирдХрд╡ि рдХे рдоुрдЦрд░ рд╡ैрддाрд▓िрдХ, рдирдЪिрдХेрддा, рдЕрд▓ाрд╡,рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдЬрди्рдорд╢рддी рд╡िрд╢ेрд╖ांрдХ рдЬрди.рдлрд░.2011рд╕ं.рд░ाрдордХुрдоाрд░ рдХृрд╖рдХ рдкृ105

4 рд░ाрдорд░ाрдЬ рдХрд╡िрддा, рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рд░рдЪрдиाрд╡рд▓ी рднाрдЧ 2 рд╕ं рд╢ोрднाрдХांрдд рдкृ 30

5 рдЭूрдоे рдмाрд▓ी рдзाрди рдХी рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рд░рдЪрдиाрд╡рд▓ी рднाрдЧ 2 рдкृ 26 рд╕ं. рд╢ोрднाрдХाрди्рдд

6 рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдХाрд╡्рдп рдоें рд╡्рдпंрдЧ्рдпрдмोрдз, рд░рдоाрдХांрдд рд╢рд░्рдоा, рдЕрд▓ाрд╡,рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рдЬрди्рдорд╢рддी рд╡िрд╢ेрд╖ांрдХ рдЬрди.рдлрд░.2011рд╕ं. рд░ाрдордХुрдоाрд░ рдХृрд╖рдХ рдкृ90

7 рдЗंрджु рдЬी рдХ्рдпा рд╣ुрдЖ рдЖрдкрдХो(1974 рдЦिрдЪреЬी рд╡िрдк्рд▓рд╡ рд╣рдордиे рджेрдЦा)

8 рдЖрдУ рд░ाрдиी , рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди рд░рдЪрдиा рд╕ंрдЪрдпрди рд╕ं. рд░ाрдЬेрд╢ рдЬोрд╢ी рдкृ 150

9 рднाрд░рддेंрджु рдХрд╡िрддा ,, рдкृ 69

10 рдЕрдЪ्рдЫा рдХिрдпा рдЙрда рдЧрдП рд╣ो рджुрд╖्рдЯ,, рдкृ 80

11 рдмाреЭ 67 рдкрдЯрдиा рдХрд╡िрддा,, ,, рдкृ 124

12 рдк्рд░ेрдд рдХा рдмрдпाрди ,, ,, рдкृ 158

13 рднाрд░рддेंрджु рдХрд╡िрддा ,, ,, рдкृ 68

14 рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рдЧрддिрд╢ीрд▓ рдХрд╡ि -рдбॉ рд░рдгрдЬीрдд рдкीрдкुрд▓्рд╕ рдкрдм्рд▓िрд╢िंрдЧ рд╣ाрдЙрд╕ рджिрд▓्рд▓ी 1973

рдкूрдирдо рд╕िंрд╣

рдЕрд╕िрд╕्рдЯेंрдЯ рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░
рд╣िंрджी рд╡िрднाрдЧ, рд╣िрди्рджू рдХрди्рдпा рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдп,
рд╕ीрддाрдкुрд░ (рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢)

рдпे рднी рдкрдв़ें;

рдХृрд╖рдХ : рдПрдХ рдд्рд░ाрд╕рджीрдкूрд░्рдг рдЬीрд╡рди - рдкूрдирдо рд╕िंрд╣

рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдХिрди्рдирд░ рд╕рдоाрдЬ рдХा рдЪिрдд्рд░рдг : рдкूрдирдо рд╕िंрд╣

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें

0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ
рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें (0)
To Top