Hindi Ke Parmukh Aalochak Aur Kritiyan : рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां рдФрд░ рдЖрд▓ोрдЪрдХ
рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдФрд░ рдЖрд▓ोрдЪрдХ : рд╣िंрджी рдХे рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां - Hindi Aalochana
рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां : рднाрд░рддेंрджु рд╣рд░िрд╢्рдЪंрдж्рд░ рдкрд░ рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां, рдоैрдеिрд▓ीрд╢рд░рдг рдЧुрдк्рдд рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां, рд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдиंрджрди рдкंрдд рдкрд░ рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां, рдЬрдпрд╢ंрдХрд░ рдк्рд░рд╕ाрдж рдкрд░ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां, рдиिрд░ाрд▓ा рдкрд░ рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां, рдорд╣ाрджेрд╡ी рд╡рд░्рдоा рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां, рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдкрд░ рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां, рдЕрдЬ्рдЮेрдп рдкрд░ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां, рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рдкрд░ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां, рд░ाрдордЪंрдж्рд░ рд╢ुрдХ्рд▓ рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां।
Bharatendu Harishchandra : рднाрд░рддेंрджु рд╣рд░िрд╢्рдЪंрдж्рд░ (1850–1884)
рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां : рдЖрд▓ोрдЪрдХ
1. рднाрд░рддेंрджु рд╣рд░िрд╢्рдЪंрдж्рд░ - рд▓рдХ्рд╖्рдоीрд╕ाрдЧрд░ рд╡ाрд░्рд╖्рдгेрдп
2. рднाрд░рддेंрджु рдХे рдиाрдЯрдХों рдХा рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рдЕрдз्рдпрдпрди - рдЧोрдкीрдиाрде рддिрд╡ाрд░ी
3. рднाрд░рддेंрджु - рд░ाрдорд╡िрд▓ाрд╕ рд╢рд░्рдоा
4. рднाрд░рддेंрджु рд╣рд░िрд╢्рдЪंрдж्рд░ : рдПрдХ рдЕрдиुрд╢ीрд▓рди - рд░ाрдорд░рддрди рднрдЯрдиाрдЧрд░
5. рднाрд░рддेंрджु рдХे рдиाрдЯрдХ - рднाрдиुрджेрд╡ рд╢ुрдХ्рд▓
6. рднाрд░рддेंрджु рдХा рдиाрдЯ्рдп рд╕ाрд╣िрдд्рдп - рд╡ीрд░ेंрдж्рд░рдХुрдоाрд░ рд╢ुрдХ्рд▓
7. рднाрд░рддेंрджु рдХी рдиाрдЯ्рдп рдХрд▓ा - рдк्рд░ेрдордиाрд░ाрдпрдг рд╢ुрдХ्рд▓
8. рдиाрдЯрдХрдХाрд░ рднाрд░рддेंрджु рдХी рдиाрдЯ्рдпрдХрд▓ा - рд╕рдд्рдпेंрдж्рд░рдХुрдоाрд░ рддрдиेрдЬा
9. рднाрд░рддेंрджुрдпुрдЧीрди рдиाрдЯрдХ : рд╕ंрджрд░्рдн рд╕ाрдкेрдХ्рд╖рддा - рд░рдоेрд╢ рдЧौрддрдо
10. рднाрд░рддेंрджुрдпुрдЧीрди рдиाрдЯрдХ - рд╕ुрд╢ीрд▓ा рдзीрд░
11. рднाрд░рддेंрджु рдЧ्рд░ंрдеाрд╡рд▓ी - рд╕ंреж : рд╣ेрдорди्рдд рд╢рд░्рдоा
Maithili Sharan Gupt : рдоैрдеिрд▓ीрд╢рд░рдг рдЧुрдк्рдд (1886–1964)
1. рдоैрдеिрд▓ीрд╢рд░рдг рдЧुрдк्рдд рд╡्рдпрдХ्рддि рдФрд░ рдХाрд╡्рдп - рдХрдорд▓рдХांрдд рдкाрдардХ
2. рдоैрдеिрд▓ीрд╢рд░рдг рдЧुрдк्рдд : рдХрд╡ि рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдЖрдЦ्рдпाрди - рдЙрдоाрдХांрдд рдЧोрдпрд▓
3. рдоैрдеिрд▓ी рд╢рд░рдг рдЧुрдк्рдд рдХी рдХाрд╡्рдп-рд╕ाрдзрдиा - рдЙрдоाрдХांрдд рдЧोрдпрд▓
Sumitranandan Pant : рд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдиंрджрди рдкंрдд (1900–1978 рдИреж)
1. рдХрд╡ि рд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдиंрджрди рдкंрдд - рдиंрджрджुрд▓ाрд░े рд╡ाрдЬрдкेрдпी
2. рд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдиंрджрди рдкंрдд - рдбॉреж рдирдЧेंрдж्рд░
3. рдХрд╡िрдпों рдоें рд╕ंрдд, рд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдиंрджрди рдкंрдд - рд╣рд░िрд╡ंрд╢рд░ाрдп рдмрдЪ्рдЪрди
4. рд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдиंрджрди рдкंрдд рдХाрд╡्рдп-рдХрд▓ा рдФрд░ рдЬीрд╡рди-рджрд░्рд╢рди -рд╢рдЪीрд░ाрдиी рдЧुрд░्рдЯू
5. рд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдиंрджрди рдкंрдд - рд╡िрд╢्рд╡ंрднрд░ рдоाрдирд╡
6. рдкंрдд рдФрд░ рдкрд▓्рд▓рд╡ - рд╕ूрд░्рдпрдХांрдд рдд्рд░िрдкाрдаी рдиिрд░ाрд▓ा
7. рд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдиंрджрди рдкंрдд рдЬीрд╡рди рдФрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдп - рд╢ांрддि рдЬोрд╢ी
8. рдкंрдд рдХाрд╡्рдп рдХे рдк्рд░ेрд░рдгाрд╕्рд░ोрдд - рдУрдордк्рд░рдХाрд╢ рд╢рд░्рдоा
Jaishankar Prasad : рдЬрдпрд╢ंрдХрд░ рдк्рд░рд╕ाрдж (1890-1937)
1. рдЬрдпрд╢ंрдХрд░ рдк्рд░рд╕ाрдж - рдиंрджрджुрд▓ाрд░े рд╡ाрдЬрдкेрдпी
2. рдорд╣ाрдХрд╡ि рдк्рд░рд╕ाрдж - рд╡िрдЬрдпेंрдж्рд░ рд╕्рдиाрддрдХ
3. рдк्рд░рд╕ाрдж рдХा рдХाрд╡्рдп - рдк्рд░ेрдорд╢ंрдХрд░
4. рдк्рд░рд╕ाрдж - рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдФрд░ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा - рд░ाрдорд░рддрди рднрдЯрдиाрдЧрд░
5. рдк्рд░рд╕ाрдж-рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рд╕рд░्рд╡ेрдХ्рд╖рдг - рд░ाрдордк्рд░рд╕ाрдж рдоिрд╢्рд░
6. рдк्рд░рд╕ाрдж рдХे рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдиाрдЯрдХ - рдЬрдЧрджीрд╢рдк्рд░рд╕ाрдж рдЬोрд╢ी
7. рдк्рд░рд╕ाрдж рдХे рдиाрдЯрдХ - рд╕рдд्рдпेंрдж्рд░ рддрдиेрдЬा
8. рдк्рд░рд╕ाрдж рдХी рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рдЪेрддрдиा - рдЪрдХ्рд░рд╡рд░्рддी
9. рдк्рд░рд╕ाрдж рдХे рдиाрдЯрдХ : рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╕ंрд░рдЪрдиा - рдЧोрд╡िंрдж рдЪाрддрдХ
Suryakant Tripathi Nirala : рдиिрд░ाрд▓ा (1896–1961)
1. рдорд╣ाрдк्рд░ाрдг рдиिрд░ाрд▓ा - рдЧंрдЧाрдк्рд░рд╕ाрдж рдкाрдг्рдбेрдп
2. рдиिрд░ाрд▓ा рдХी рд╕ाрд╣िрдд्рдп-рд╕ाрдзрдиा (3 рднाрдЧ) - рд░ाрдорд╡िрд▓ाрд╕ рд╢рд░्рдоा
3. рдиिрд░ाрд▓ा - рд░ाрдорд╡िрд▓ाрд╕ рд╢рд░्рдоा
4. рдиिрд░ाрд▓ा - рдЗंрдж्рд░рдиाрде рдорджाрди
5. рдХрд╡ि рдиिрд░ाрд▓ा - рдиंрджрджुрд▓ाрд░े рд╡ाрдЬрдкेрдпी
6. рдиिрд░ाрд▓ा рдПрдХ рдЖрдд्рдорд╣ंрддा рдЖрд╕्рдеा - рджूрдзрдиाрде рд╕िंрд╣
7. рдиिрд░ाрд▓ा рдХा рдЧрдж्рдп - рд╕ूрд░्рдпрдк्рд░рдХाрд╢ рджीрдХ्рд╖िрдд
8. рдпुрдЧрдХрд╡ि рдиिрд░ाрд▓ा - рдХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдЭाрд░ी
Mahadevi Verma : рдорд╣ाрджेрд╡ी рд╡рд░्рдоा (26 рдоाрд░्рдЪ, 1907 - 11 рд╕िрддंрдмрд░, 1987)
1. рдорд╣ाрджेрд╡ी рдЪिंрддрди рдФрд░ рдХрд▓ा - рдЗंрдж्рд░рдиाрде рдорджाрди
2. рдорд╣ाрджेрд╡ी рдХी рд░рд╣рд╕्рдп рд╕ाрдзрдиा - рд╡िрд╢्рд╡ंрднрд░ рдоाрдирд╡
3. рдХрд╡рдпिрдд्рд░ी рдорд╣ाрджेрд╡ी рд╡рд░्рдоा - рд╢ोрднрдиाрде рдоाрдирд╡
4. рдорд╣ाрджेрд╡ी рдХा рд╡िрд╡ेрдЪрдиाрдд्рдордХ рдЧрдж्рдп - рдЧंрдЧाрдк्рд░рд╕ाрдж рдкाрдг्рдбेрдп
Munshi Premchand : рдк्рд░ेрдордЪंрдж (31 рдЬुрд▓ाрдИ, 1880-8 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1936)
1. рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдФрд░ рдЙрдирдХा рдпुрдЧ - рд░ाрдорд╡िрд▓ाрд╕ рд╢рд░्рдоा
2. рдк्рд░ेрдордЪंрдж : рдПрдХ рд╡िрд╡ेрдЪрди - рдЗंрдж्рд░рдиाрде рдорджाрди
3. рдк्рд░ेрдордЪंрдж : рдЪिंрддрди рдФрд░ рдХрд▓ा - рдЗंрдж्рд░рдиाрде рдорджाрди
4. рдк्рд░ेрдордЪंрдж - рд╕рдд्рдпेंрдж्рд░ рддрдиेрдЬा
5. рдк्рд░ेрдордЪंрдж - рдк्рд░рддाрдкрдиाрд░ाрдпрдг рдЯंрдбрди
6. рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдХा рд╢िрд▓्рдк-рд╡िрдзाрди - рдХрдорд▓ рдХिрд╢ोрд░ рдЧोрдпрдирдХा
7. рдк्рд░ेрдордЪंрдж : рдПрдХ рд╡िрд╡ेрдЪрди - рд╕ुрд░ेрд╢ рд╕िрди्рд╣ा
8. рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдФрд░ рдЧांрдзीрд╡ाрдж - рд░ाрдорджीрди рдЧुрдк्рдд
9. рдк्рд░ेрдордЪंрдж : рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд╡िрд╡ेрдЪрди - рдиंрджрджुрд▓ाрд░े рд╡ाрдЬрдкेрдпी
10. рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рд╕рдорд╕्рдпाрдоूрд▓рдХ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ - рдорд╣ेंрдж्рд░ рднрдЯрдиाрдЧрд░
11. рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХा рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдЕрдз्рдпрдпрди - рдПрдирежрдПрд╕реж рд╕ुрдм्рд░рд╣्рдордг्рдпрдо
12. рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдоें рдпुрдЧ-рдЪेрддрдиा рдХा рдЕрдиुрд╢ीрд▓рди - рд╢िрд╡рдХुрдоाрд░ рдпाрджрд╡
Agyeya : рдЕрдЬ्рдЮेрдп (1911-1987)
1. рдЕрдЬ्рдЮेрдп - рд╡िрд╢्рд╡рдиाрдердк्рд░рд╕ाрдж
2. рдЕрдЬ्рдЮेрдп рдФрд░ рдЖрдзुрдиिрдХ рд░рдЪрдиा рдХी рд╕рдорд╕्рдпा - рд░ाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рдЪрддुрд░्рд╡ेрджी
3. рдЕрдЬ्рдЮेрдп рдХा рдХрдеा-рд╕ाрд╣िрдд्рдп - рд╢ैрд▓ी рдХुрдоाрд░ рджेрд╡ी
4. рдЕрдЬ्рдЮेрдп рдХा рдЙрдкрди्рдпाрд╕ - рд╕ाрд╣िрдд्рдп - рджुрд░्рдЧाрд╢ंрдХрд░ рдоिрд╢्рд░
5. рдЙрдкрди्рдпाрд╕рдХाрд░ рдЕрдЬ्рдЮेрдп рдХे рдкुрд░ुрд╖ рдкाрдд्рд░ - рдЧीрддा рднाрд░्рдЧрд╡
6. рдЕрдЬ्рдЮेрдп рдХा рд░рдЪрдиा-рд╕ंрд╕ाрд░ - рдЧंрдЧाрдк्рд░рд╕ाрдж рд╡िрдорд▓ (рд╕ंрдкाрджрдХ)
7. рдЕрдЬ्рдЮेрдп : рдХрд╡ि рдФрд░ рдХाрд╡्рдп - рд░ाрдЬेंрдж्рд░ рдк्рд░рд╕ाрдж
Gajanan Madhav Muktibodh : рдоुрдХ्рддिрдмोрдз ( 1917-1964)
1. рдоुрдХ्рддिрдмोрдз - рд▓рдХ्рд╖्рдордгрджрдд्рдд рдЧौрддрдо
2. рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдп : рдПрдХ рдЕрдиुрд╢ीрд▓рди - рд╢рд╢ि рд╢рд░्рдоा
3. рдоुрдХ्рддिрдмोрдз : рдк्рд░рддिрдмрдж्рдз рдХрд▓ा рдХे рдк्рд░рддीрдХ - рдЪंрдЪрд▓ рдЪौрд╣ाрди
4. рдоुрдХ्рддिрдмोрдз - рд╡िрд╢्рд╡рдиाрдердк्рд░рд╕ाрдж рддिрд╡ाрд░ी
5. рдоुрдХ्рддिрдмोрдз : рд╡िрдЪाрд░рдХ, рдХрд╡ि рдФрд░ рдХрдеाрдХाрд░ - рд╕ुрд░ेंрдж्рд░ рдк्рд░рддाрдк
Ramchandra Shukla : рд░ाрдордЪंрдж्рд░ рд╢ुрдХ्рд▓ ( 1888–1941)
1. рдЖрдЪाрд░्рдп рд░ाрдордЪंрдж्рд░ рд╢ुрдХ्рд▓ - рд░ाрдордЪंрдж्рд░ рддिрд╡ाрд░ी
2. рд░ाрдордЪंрдж्рд░ рд╢ुрдХ्рд▓ рд╕िрдж्рдзांрдд рдФрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдп - рдЬрдпрдЪंрдж्рд░ рд░ाрдп
3. рд░ाрдордЪंрдж्рд░ рд╢ुрдХ्рд▓ рдФрд░ рд╣िंрджी рдЖрд▓ोрдЪрдиा - рд░ाрдорд╡िрд▓ाрд╕ рд╢рд░्рдоा
4. рдЖрдЪाрд░्рдп рд╢ुрдХ्рд▓ рдХे рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рд╕िрдж्рдзांрдд - рд░ाрдордкाрд▓ рд╕िंрд╣
5. рдиिрдмंрдзрдХाрд░ рд░ाрдордЪंрдж्рд░ рд╢ुрдХ्рд▓ - рдЯेрдХрдЪंрдж्рд░ рд╢ाрд╕्рдд्рд░ी
6. рд░ाрдордЪंрдж्рд░ рд╢ुрдХ्рд▓ рдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдп-рд╕िрдж्рдзांрдд - рд░ाрдордХृрдкाрд▓ рдкाрдг्рдбेрдп
рдпे рднी рдкрдв़ें; рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддिрдпां рдФрд░ рдЖрд▓ोрдЪрдХ : рднाрд░рддीрдп рдПрд╡ं рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдп рдХाрд╡्рдпрд╢ाрд╕्рдд्рд░